گوش درد یکی از شایع‌ترین علل گریه نوزادان زیر سه ساله است و معمولاً علت اصلی آن عفونت گوش میانی یا اوتیت مدیا است. این عفونت ممکن است به دلیل گرفتگی یا تورم لوله گوش، ناشی از سرماخوردگی، آنفولانزا، عفونت‌های تنفسی، یا برخی عفونت‌های باکتریایی باشد.
در برخی موارد، علل دیگری مانند عفونت گوش خارجی، وجود جسم خارجی در گوش، پارگی پرده گوش، ضربه و… نیز می‌توانند باعث گوش درد نوزاد شوند.
غربالگری نوزادان
غربالگری شنوایی نوزادان به منظور تشخیص زود هنگام مشکلات شنوایی در نوزادان انجام می‌شود. این غربالگری‌ها شامل تست OAE در بدو تولد و تست ABR در پایان سه ماهگی است.
1. تست QAE
تست OAE (Otoacoustic Emissions) یک تست غیرتهاجمی است که برای غربالگری شنوایی نوزادان استفاده می‌شود. این تست با استفاده از یک سوند با فرکانس بالا، واکنش‌های شنوایی موجود در گوش داخلی نوزاد را اندازه‌گیری می‌کند. در صورتی که واکنش‌های مطلوبی در پاسخ به سوند بالا تولید شود، ممکن است شنوایی نوزاد سالم باشد. در صورتی که نتیجه این تست نامطلوب باشد، تست ABR می‌تواند برای اطمینان بیشتر انجام شود.
2. تست ABR
تست ABR (Auditory Brainstem Response) همچنین یک تست غیرتهاجمی است که برای غربالگری شنوایی نوزادان استفاده می‌شود. در این تست، با استفاده از الکترودها، واکنش‌های برانگیخته شده در مغز به سیگنال‌های صوتی اندازه‌گیری می‌شود. در صورتی که نتایج این تست نامطلوب باشد، نوزاد باید تحت بررسی دقیق‌تر و در صورت لزوم درمان قرار گیرد.
توجه: غربالگری شنوایی نوزادان بسیار مهم است، زیرا مشکلات شنوایی در صورت عدم تشخیص و درمان زود هنگام، ممکن است باعث مشکلات یادگیری، اختلالات رفتاری و اجتماعی و حتی نارسایی شنوایی دائمی شود. لذا باید این غربالگری‌ها را با دقت و در زمان مقرر انجام داد.
عفونت گوش میانی
عفونت گوش میانی یکی از شایع‌ترین علل درد گوش نوزادان است
علائم
عفونت گوش میانی معمولاً با علائمی همچون درد، بی‌قراری، بی‌اشتهایی، فشار در گوش‌ها، خواب آشفته و تب همراه است. برخی از این علائم ممکن است در نوزادان کمتر دیده شوند، اما در صورت بروز هر یک از این علائم، نیاز به بررسی و درمان دارند.
1. درد:
نوزادان مبتلا به عفونت گوش میانی ممکن است ناخنک‌هایشان را به دهان ببرند، به سمت گوش‌هایشان کشیده شوند و یا به شدت بی‌قرار شوند.
2. بی‌قراری:
عفونت گوش میانی ممکن است باعث بی‌اشتهایی نوزاد شود و ممکن است به دلیل درد و تب باشد که باعث بروز این علائم می‌شود.
3. فشار در گوش‌ها:
نوزاد ممکن است حس فشار و تورم در گوش‌های خود را تجربه کند.
4. خواب آشفته:
نوزاد ممکن است به دلیل درد گوش‌های خود، خواب آشفته ای داشته باشد.
5. تب:
عفونت گوش میانی ممکن است باعث افزایش دمای بدن و تب در نوزاد شود.
علت درد گوش میانی
درد گوش میانی در نوزادان ممکن است به علت چندین عامل باشد، از جمله وجود باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، یا حتی عوامل الرژیکی. عفونت گوش میانی معمولاً از طریق تورم و گرفتگی لوله گوش به دلیل سرماخوردگی، آنفولانزا، عفونت‌های تنفسی و برخی علل دیگر ایجاد می‌شود. این تورم باعث می‌شود که سیالات درون گوش میانی نتواند به درستی جریان پیدا کند و فشار در گوش‌ها و درد ایجاد شود.
علاوه بر این، عوامل الرژیکی نیز می‌توانند باعث درد گوش میانی در نوزادان شوند. برخی از این عوامل شامل آلرژی به غذا، آلرژی به مواد شیمیایی، آلرژی به گرده گیاهان و حیوانات، و حتی آلرژی به مواد موجود در محصولات شوینده و بهداشتی می‌باشد. در این حالت، عوارض دیگری مانند خارش، قرمزی و تورم نیز ممکن است همراه باشد.
پیشگیری
1. شستشوی دور گوش‌ها با آب ولرم و خشک کردن آنها:
شستشوی دور گوش‌های نوزاد با آب ولرم می‌تواند به کاهش خطر عفونت میانی گوش کمک کند. پس از شستشو، بهتر است دور گوش‌های نوزاد را خشک کرده و از رطوبت آنها جلوگیری کنید.
2. جلوگیری از تماس با افرادی که عفونت تنفسی دارند:
تماس با افرادی که عفونت تنفسی دارند، می‌تواند به انتقال عامل عفونت به نوزاد منجر شود. بنابراین، در صورت ممکن، بهتر است از تماس با افرادی که علائم عفونت تنفسی دارند، خودداری کنید.
3. خودداری از استفاده از قطره گوش بدون دستور پزشک:
استفاده بدون دستور پزشک از قطره گوش می‌تواند به آسیب رساندن به گوش نوزاد و افزایش خطر عفونت میانی گوش منجر شود. بنابراین، بهتر است در صورت نیاز به استفاده از قطره گوش، ابتدا با پزشک مشورت کنید.
4. ارتقای سیستم ایمنی نوزاد:
ارتقای سیستم ایمنی نوزاد می‌تواند به کاهش خطر عفونت میانی گوش کمک کند. برای ارتقای سیستم ایمنی نوزاد، می‌توانید به ارائه تغذیه سالم و کافی، مراقبت از بهداشت و تمیزی نوزاد، و اجتناب از تماس با عوامل عفونتی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها توجه داشته باشید.
درمان
درمان عفونت میانی گوش در نوزادان باید توسط پزشک انجام شود و به دلیل خطر عوارض جدی ناشی از عدم درمان، بهتر است به زودی به پزشک مراجعه کنید. در زیر به برخی از روش‌های درمان عفونت میانی گوش در نوزادان اشاره می‌کنیم:
1. مصرف آنتی‌بیوتیک:
در صورتی که عفونت میانی گوش نوزاد به علت باکتری یا ویروس باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. استفاده از آنتی‌بیوتیک باعث کنترل عفونت و تسکین علائم می‌شود.
2. مصرف ضد التهاب:
پزشک ممکن است برای بهبود علائم عفونت، داروهای ضد التهابی مانند آسپرین، آیبوپروفن و پاراستامول تجویز کند.
3. قطره گوش:
قطره گوش می‌تواند به کاهش التهاب و درد گوش کمک کند. پزشک ممکن است یک قطره گوش تجویز کند که شامل مواد ضد التهاب و ضد عفونی کننده است.
4. درمان بی خطر:
در برخی موارد، پزشک ممکن است برای درمان عفونت میانی گوش، درمان بی خطر را توصیه کند. در این روش، پزشک با استفاده از فشار دهی بر روی گوش، سعی می‌کند ترشحات از مجرای گوش خارج شود.
5. عمل جراحی:
در برخی موارد، عمل جراحی ممکن است برای درمان عفونت میانی گوش مورد نیاز باشد. این عمل بیشتر در مواردی انجام می‌شود که عفونت میانی گوش مکرر باشد و با درمان معمولی بهبود نیابد.
در کل، درمان عفونت میانی گوش در نوزادان باید توسط پزشک انجام شود و به دلیل خطر عوارض جدی ناشی از عدم درمان، بهتر است به زودی به پزشک مراجعه کنید.
درمان با طب سنتی
در طب سنتی نیز روش‌هایی برای درمان عفونت میانی گوش در نوزادان وجود دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
1. استفاده از روغن‌های گیاهی:
برخی از روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، آووکادو و سیر، می‌تواند به بهبود علائم عفونت میانی گوش کمک کند. این روغن‌ها می‌توانند به عنوان قطره گوش استفاده شوند و با تسکین درد و التهاب، به بهبود علائم عفونت کمک می‌کنند.
2. استفاده از گیاهان دارویی:
برخی از گیاهان دارویی مانند زنجبیل، چای سبز و شیرین بیان می‌تواند به بهبود علائم عفونت میانی گوش کمک کند. با مصرف مقدار کمی از این گیاهان، می‌توان به کاهش درد و التهاب گوش کمک کرد.
3. ماساژ گوش:
ماساژ گوش می‌تواند به بهبود جریان خون و کاهش التهاب در گوش کمک کند. با استفاده از یک قطره روغن گیاهی، به ماساژ ملایم گوش نوزاد بپردازید.
4. استفاده از آب گرم:
استفاده از آب گرم می‌تواند به کاهش درد و التهاب گوش کمک کند. با استفاده از پارچه‌ای نرم، آب گرم را بر روی گوش نوزاد بگذارید. این عمل می‌تواند به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کند.
هر چند روش‌های ذکر شده ممکن است به تسکین علائم عفونت میانی گوش کمک کنند، اما بهتر است همواره با مشاوره پزشک و استفاده از درمان‌های مدرن و متعارف، بهبودی کامل را برای نوزاد خود تجربه کنید.
عوارض عدم درمان
عدم درمان درد گوش میانی در نوزادان می‌تواند به عوارض جدی منجر شود. در زیر به برخی از این عوارض اشاره می‌شود:
1. آسیب به شنوایی:
عدم درمان درد گوش میانی ممکن است باعث آسیب به شنوایی نوزاد شود. این امر می‌تواند منجر به کاهش شنوایی، اختلالات توجه و یادگیری، و در نتیجه کاهش کیفیت زندگی نوزاد شود.
2. عدم رشد صحیح استخوان‌های گوش:
عدم درمان درد گوش میانی ممکن است باعث ایجاد فشار بر روی استخوان‌های گوش شود که می‌تواند به تأخیر در رشد و توسعه صحیح استخوان‌های گوش منجر شود.
3. عفونت‌های مکرر:
عدم درمان درد گوش میانی ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های مکرر گوش میانی شود که می‌تواند به آسیب به بافت‌های گوش و ناحیه اطراف آن منجر شود.
4. آسیب به غشاء طبیعی گوش میانی:
عدم درمان درد گوش میانی ممکن است باعث آسیب به غشاء طبیعی گوش میانی شود که می‌تواند به عفونت‌های مزمن و خطرناک تر منجر شود.
5. تشدید علائم:
عدم درمان درد گوش میانی ممکن است باعث تشدید علائم درد، تب، بی‌قراری و افزایش شدت علائم شود که می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی و رفتار نوزاد منجر شود.
