دیابت را می توان از جمله بیماری های شایع در سرتاسر دنیا نام برد. علل ابتلا به دیابت متفاوتند، اما شایع ترین علت ابتلا به دیابت مربوط به ژنتیک افراد است که از والدین به فرزندان انتقال می یابد. ابتلا به دیابت عوارض مختلفی را برای فرد در پی دارد که از جمله خطرناک ترین آنها می توان به رتینوپاتی دیابتی اشاره کرد. در ادامه به بررسی علل ابتلا به این بیماری و روش های درمان آن خواهیم پرداخت.

دیابت یا بیمای قند به علت ناتوانی بــدن در تولیــد یــا بــه کــارگیری انـسولین پدیــد مــیآیــد. انــسولین مـاده ای اسـت کـه در بـدن توسـط لوزالمعده تولید می شـود و باعـث میشود قند یا به عبـارتی مهمتـرین منبــع انــرژی بــدن مــورد اســتفاده سلولها قرار گیرد. اگر مبتلا به دیابت هستید، بدن شما نمیتواند بدرستی از قند موجود در خونتان استفاده کند، در نتیجه غلظت قندخون افزایش مـییابـد.قند خون بالا میتواند سبب پیدایش تغییراتی در رگهای کوچک بدن شود و از این طریق دیابت روی بینایی اثر میگذارد.

رتینوپاتی

رتینوپاتی را می توان از جمله خطرناک ترین عوارض ابتلا به دیابت دانست. اندام این عارضه هدف این عارضه چشم است! رتینوپاتی عروق چشم را تحت تاثیر قرار می دهد؛ این عارضه موجب آسیب رسیدن به شبکیه چشم می شود؛ شبکیه یا رتین از جمله اصلی ترین قسمت های چشم است و انجام اعمال متفاوتی را بر عهده دارد.

کارهایی که قسمت های مختلف چشم مثل عدسی، قرنیه و… انجام می دهند برای ایجاد یک تصویر دقیق و روشن روی شبکیه است تا اثر آن به مغز ارسال شود و ما بتوانیم ببینیم. آسیب به این قسمت سبب ایجاد رتینوپاتی می شود. ابتلا به این مشکل در بیماران دیابتی سبب نابینایی می گردد. اگر مبتلا به دیابت هستید، به خاطر داشته باشید که روشهای تشخیصی و درمانی جدیدی برای تشخیص زودرس و درمان سریع مشکلات بینایی وجود دارد که می توان از پیشرفت ضایعات چشمی جلوگیری نمود.

جهت مشاهده انواع روتور دندانپزشکی کلیک کنید

بررسی انواع رتینوپاتی

رتینوپاتی زمینه ای مرحله اول

رتینوپاتی دیابتی است. در این مرحله عروق کوچک در پرده شبکیه صدمه دیده و مایع یا خون از آنها نشت می­کند . مایع نشت کرده باعث تورم پرده شبکیه شده و یا رسوباتی بنام اگزودا را ایجاد می­نماید.با اینکه این مرحله معمولاً روی دید تاثیری نمی­گذارد اما ممکن است بعداً به مراحل شدیدتری که منجر به کاهش دید می­شود تبدیل شود. از این رو رتینوپاتی زمینه ای به عنوان یک علامت هشداردهنده محسوب می­شود.

گاهی مایعی که نشت کرده است در مرکز دید جمع می­شود. مرکز دید مسئول دیدن جزئیات ریز اشیا می­باشد (مثلاً حروف یا اعداد). این مسئله بنام تورم مرکز دید خوانده می­شود و ممکن است سبب شود خواندن یا انجام کارهای نزدیک مشکل­تر شود.

رتینوپاتی پرولیفراتیو (تکثیری)

حالتی است که رگهای خونی جدید و غیرطبیعی بروی سطح شبکیه رشد می­کنند. این پدیده “نئوواسکولاریزاسیون – Neovascularization” خوانده می شود. این عروق جدید دیواره ضعیف­تری داشته و شکننده هستند و ممکن است منجر به خونریزی شوند. زجاجیه ماده شفاف و ژله مانندی است که مرکز چشم را پر می­کند. خون نشت کرده باعث کدر شدن زجاجیه شده و بصورت نسبی عبور نور را از مردمک به پرده شبکیه را مانع میشود در نتیجه تصویر تار و درهم می­ شود.

رگهای خونی غیرطبیعی همچنین ممکن است اطراف مردمک ، روی عنبیه (قسمت رنگی چشم) رشد کرده و با افزایش فشار داخل چشم باعث ایجاد آب سیاه شود. رتینوپاتی دیابتی تکثیری پرولیفراتیو، شدیدترین نوع بیماری شبکیه ناشی از دیابت می­باشد. حدود ۲۰% افراد دیابتی به آن مبتلا می­شوند.

علائم ابتلا به رتینوپاتی

معمولاً در مرحله رتینوپاتی زمینه ای علامتی وجود ندارد. اگرچه ممکن است در صورت ایجاد تورم مرکز دید تاری دید بصورت تدریجی ایجاد شود. شما ممکن است هرگز به تغییر میزان دید خود پی نبرید. معاینه چشم پزشکی تنها راهی است که به کمک آن می­ توان تغییرات داخل چشم شما را پیدا کرد.

جهت مشاهده انواع جوراب واریس کلیک کنید

وقتیکه خونریزی ایجاد می­شود دید شما تار شده، لکه­ هایی در آن پیدا می­شود و حتی ممکن است بکلی دید شما از بین برود. رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو اگرچه بدون درد است اما شکل شدیدی از بیماری است و نیازمند توجه پزشکی فوری است. حاملگی و افزایش فشار خون ممکن است رتینوپاتی دیابتی را تشدید کنند.

روش های تشخیص بیماری رتینوپاتی

بهترین راه برای تشخیص رتینوپاتی دیابتی معاینه چشمی در فواصل منظم می­باشد که توسط چشم پزشک بایستی انجام شود. رتینوپاتی بسیار شدید ممکن است کاملاً بدون علامت باشد. بیماری را می­توان با درمان بهبود بخشید. برای تشخیص رتینوپاتی دیابتی چشم پزشک با استفاده از دستگاهی بنام افتالموسکوپ بداخل چشم شما نگاه می­کند. چشم پزشکی ممکن است قبل از معاینه با استفاده از قطره چشمی مردمک را باز کند.

چنانچه چشم پزشک رتینوپاتی دیابتی را تشخیص دهد ممکن است نیاز به عکس رنگی ته چشم یا آزمایش خاصی بنام “آنژیوگرافی با فلوئورسئین” باشد تا مشخص شود که شما احتیاج به درمان دارید یا نه؟ در آنژیوگرافی با فلوئورسئین یک ماده رنگی به داخل رگ شما تزریق می­شود و عکسهای مخصوصی از چشم شما گرفته می­شود.

عوارض ابتلا به رتینوپاتی

1- خونریزی زجاجیه چشم

زجاجیه ماده ژله‌مانند شفافی است که وسط چشم را پر کرده است. رگ های خونی جدید تشکیل شده در رتینوپاتی ممکن است باعث خونریزی در زجاجیه شوند. اگر میزان خونریزی کم باشد، فقط لکه ها یا خطوط سیاهی در جلوی چشم خود می بینید (مگس پران چشم). در موارد شدید خونریزی، خون حفره زجاجیه را پر کرده و به طور کامل جلوگیری دید شما را می گیرد.

2- جدا شدن شبکیه چشم

رگ های خونی غیرطبیعی که در اثر رتینوپاتی دیابتی رشد می کنند، باعث ایجاد بافت رخمی روی شبکیه می شوند. این بافت زخمی باعث کشیده شدن شبکیه از عقب چشم و در نتیجه جدا شدن آن می شود.این عارضه باعث ایجاد لکه های شناور در چشم (مگس پران چشم)، دیدن جرقه نور در چشم (جرقه چشمی) و کاهش شدید بینایی می شود.

3- گلوکوم یا آب سیاه چشم

رگ های خونی جدیدی که در چشم رشد می کنند، مانع از جریان طبیعی مایعات به خارج از چشم می شوند. در نتیجه فشار داخل چشم زیاد شده و باعث بروز گلوکوم می شود. این فشار زیاد باعث آسیب عصب بینایی که تصاویر دیده شده را از چشم به طرف مغز می برد، می شود.

جهت مشاهده انواع صندلی CP کلیک کنید

4- کوری

سرانجام رتینوپاتی دیابتی، گلوکوم و یا هر دو، باعث از دست دادن کامل بینایی یا کوری می شود.

روش های درمان رتینوپاتی دیابتی

برای درمان چشم پزشک مسائل زیر را در نظر می­گیرد:

  • سن شما
  • تاریخچه پزشکی شما
  • چگونگی نحوه زندگی شما
  • چه مقدار شبکیه صدمه دیده است ؟

خوشبختانه امروزه ابتلا به رتینوپاتی نیازی به درمان ندارد اما این گفته بدان معنا نیست که می توان به سادگی از کنار این اختلال گذشت! از جمله اصلی ترین توصیه های پزشکان به افراد مبتلا به رتینوپاتی مراجعه منظم به پزشک و تحت نظر بودن است.

در دیگر موارد، درمان برای متوقف کردن صدمات ناشی از رتینوپاتی دیابتی و در صورت امکان بهبود دید انجام می­شود.

جراحی لیزر:

این روش اغلب در درمان رتینو پاتی دیابتی موثر است. یک اشعه قوی از نور لیزر بر بروی قسمت صدمه دیده شبکیه متمرکز می­شود. تابش اشعه لیزر رگهای نشت کننده را می­بندد و بدینوسیله تورم مرکز دید کم می­شود. این نوع درمان فوتوکوآگولاسیون – Photocoagulation نامیده می شود.

کرایوتراپی (سرد کردن):

اگر زجاجیه بدلیل وجود خون کدر باشد جراحی لیزر را تا زمانیکه خون جذب شود نمیتوان انجام داد. در بعضی موارد خونریزی زجاجیه، کرایوتراپی یا یخ زدن شبکیه ممکن است در کوچک شدن رگهای خونی غیرطبیعی کمک کننده باشد.

ویترکتیومی (برداشتن زجاجیه):

در رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو پیشرفته ممکن است چشم پزشک برداشتن زجاجیه را توصیه کند. این جراحی میکروسکوپی در اطاق عمل انجام می­شود. ویترکتیومی زجاجیه پر شده از خون را بر می دارد و به جای آن ماده شفافی را جایگزین می­کند. در حدود 70% بیماران بعد از برداشتن زجاجیه بهبودی دید دارند . گاهی اوقات قبل از انجام عمل برداشتن زجاجیه چشم پزشک ممکن است برای چند ماه یا یکسال صبر کند تا شاید خونریزی خود بخود جذب شود.

ترمیم شبکیه:

جهت مشاهده انواع زانوبند کلیک کنید

در صورتیکه بافت تخریب شده منجر به جداشدگی شبکیه از پشت چشم شود کاهش شدید دید یا کوری را باعث می­شود مگر اینکه جراحی برای چسباندن شبکیه بموقع و با موفقیت انجام شود.

دیابت در صورت عدم کنترل بیماری بسیار خطرناکی است؛ اما با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی به سادگی می توان این اختلال را کنترل کرد و از زندگی لذت برد.

منبع: رتینوپاتی دیابتی چیست؟ از عوارض تا درمان