وینکل

وینکل

وینکل

وینکل

تنگی کانال نخاعی چیست ؟

ستون فقرات ما برای اینکه بتوانیم خم و راست شویم و در جهات مختلف حرکت کنیم، یکپارچه درست نشده است، بلکه مانند دانه‌های تسبیح تکه تکه درست شده است و سپس به هم متصل شده است. هر مهره با مهره بالایی توسط سه ساختمان به هم متصل می شود. یکی در جلو که دیسک نام دارد و دو ساختمان در عقب که فاست facet یا مفاصل مهره ها نام دارد. این ساختمان ها توسط لیگامان هایی محکم به هم متصل می شوند به طوری که ما می‌توانیم به جلو و عقب و طرفین حرکت کنیم خم شویم بدون اینکه مهره های ما جابجا شوند. بنابراین بین هر دو مهره یک سوراخ وجود دارد که سوراخ بین مهره ای نامیده می‌شود و از داخل این سوراخ یک ریشه عصبی خارج شده که به اندام‌های تحتانی می رود و باعث حرکت عضلات می شود. در عده ای از افراد جامعه این فاست ها یا مفاصل های پشت مهره بیش از حد رشد می کنند و در نتیجه جا برای ریشه عصبی تنگ می شود. به این بیماری را تنگی کانال نخاعی می گویند.
تنگی کانال نخاعی یعنی سوراخ هایی که عصب از درون آنها خارج می شود به دلایل نا معلومی تنگ میشود. این تنگ شدن کانال نخاعی باعث فشار روی عصب و در نتیجه ایجاد درد و بی حسی میشود ، که به قسمت تحتانی کمر ، باسن و پاها کشیده می شود.

گزینه های درمانی برای تنگی نخاع شامل داروهای ضد التهاب ، فیزیوتراپی و تزریق استروئید است. پزشکان ممکن است جراحی را برای مبتلایان به تنگی شدید نخاعی توصیه کنند.

انواع تنگی کانال نخاعی چیست ؟

 تنگی کانال نخاعی را به انواع مختلفی تقسیم کرده‌اند، از لحاظ محل، تنگی کانال نخاعی را به سه دسته تقسیم می کنند.

۱- نوع مرکزی
۲-نوع محیطی
۳- نوع تنگی سوراخ بین مهره ای.

هم از لحاظ بالینی و هم از لحاظ ام آر آی ، هر کدام از این سه نوع تنگی علائم متفاوتی دارند. اما در بیماران پیشرفته معمولاً هر سه قسمت تنگ می‌شوند. بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی مرکزی معمولاً به صورت لنگش متناوب مراجعه می کنند یعنی بیمار بعد از مدتی ایستادن یا راه رفتن دچار خستگی پاها می شود و عملاً نمی‌تواند به راه رفتن ادامه دهد و مجبور است چند دقیقه استراحت کند سپس به راه رفتن خود ادامه دهد . بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی محیطی علائم درد ریشه عصبی و هم درجاتی از لنگش متناوب را نشان می دهند. بیماران مبتلا به تنگی نوع سوم یعنی تنگی سوراخ عصبی که در آنها فقط سوراخ عصبی تنگ می شود به صورت درد شدید تیر کشنده در اندام تحتانی است که علائم آنها شبیه علائم پارگی دیسک کمر است و لنگش متناوب معمولاً ندارند. 

یکی از روش های بهبود ستون فقرات استفاده از دستگاه تراکشن یا تخت تراکشن میباشد

عوامل تنگی کانال نخاعی چیست؟

۱- افزایش سن :

اصولاً با افزایش سن افراد دچار تنگی کانال نخاعی می شوند. زیرا مفصلهای پشت ستون مهره ها که فاست facet نامیده می‌شوند دچار ساییدگی و در نتیجه خارج شدن از شکل طبیعی و در واقع دچار بزرگ شدن فاست ها می شوند. زیرا با افزایش سن عضلات ما تحلیل می روند ، لیگامان های ما شل می‌شوند و در نتیجه به فاست ها فشار بیشتری می آید و ناپایدار و لق می شوند. فاست ها برای جبران این فشار و ایجاد پایداری در ستون مهره ها و جلو گیری از لق شدن ستون فقرات مجبورند سطح تماس خود را زیاد کنند. یعنی مجبورند بزرگتر شوند تا بتوانند فشار وزن ما را تحمل کنند و همین باعث تنگی کانال نخاعی می شود. 

۲- ژنتیکی :

در عده ای از افراد قطر کانال نخاعی کوچکتر از افراد عادی جامعه است. 

۳- شغل های سنگین :

قاعدتاً کسانی که شغل هایی دارند که کمر آنها هنگام کار به مقدار زیاد و به تعداد زیاد حرکت می کند ، مثل شغل هایی که مستلزم خم شدن به طرف چرخیدن می باشد. 

۴- وراثتی : 

کسانی که در خانواده افراد نزدیک آنها مانند پدر مادر و یا خواهر و برادر آنها دچار تنگی کانال نخاعی هستند. قاعدتاً ستون فقرات این افراد شبیه اقوام نزدیک آنهاست.

۵- بیمارهای مادرزادی :

مانند آکندروپلازی ها این افراد دچار کوتاهی دست و پا هستند و سر بزرگی دارند و مستعد تنگی کانال نخاعی هستند. زیرا کانال نخاعی انها قطر کمی دارد. بعد از سنین ۳۰ سالگی دچار علائم تنگی کانال نخاعی می شوندانجام ام آر آی است.

بیماری های روماتیسمی :

مانند آرتریت روماتوئید و اسپوندیلیت آنکیلوزان باعث می‌شوند که فرد مستعد تنگی کانال نخاعی بشود. زیرا در این بیماری ها مفاصل ستون مهره ها یا فاست دچار التهاب می‌شوند و همین التهاب باعث افزایش رشد آنها می شود. 

راه های تشخیص تنگی کانال نخاعی چیست ؟ 

اولین راه تشخیص تنگی کانال نخاعی ، گرفتن شرح حال از بیمار است. اینگونه بیماران معمولاً علائم لنگش متناوب دارند. یعنی بیمار پس از مدتی راه رفتن دچار خستگی گزگز و خواب رفتگی و درد در اندام های تحتانی و کمر می شود. پس از چند دقیقه نشستن و استراحت کردن بهبود پیدا می‌کند و سپس به مسیر خود ادامه می دهد. در معاینه فیزیکی این بیماران معمولاً ضعف عضلانی دیده نمی شود علت آن است که تنگی کانال نخاعی یک بیماری مزمن است و در طی سالها به وجود می آید. به همین جهت بیماران از گزگز سوزش و خواب رفتگی و سر شدن اندام های تحتانی شکایت دارند و درد در در مرحله دوم قرار دارد. اما مهمترین راه تشخیص تنگی کانال نخاعی انجام ام آر آی است و سپس ام نوار عصبی و عضلانی یا EMG که درگیری مزمن ریشه های عصبی را نشان می‌دهد.

روش های درمانی تنگی کانال نخاعی چیست ؟ 

برای درمان تنگی کانال نخاعی اصولاً چهار راه وجود دارد یکی استفاده از داروهای ضد التهاب و دیگری انجام فیزیوتراپی و مانیپولاسیون طب سوزنی و سوم تزریق های داخل ستون مهره ها و چهارم عمل جراحی ستون مهره هاست. قاعدتاً بهترین و ماندگار ترین شیوه درمان عمل جراحی است. اما قبل از انجام عمل جراحی لازم است برای بیمار درمان های ساده تر که در بالا شرح داده شد انجام شود. در صورت عدم پاسخ به درمان های ساده تر عمل جراحی برای بیمار توصیه می شود. عده زیادی از این بیماران با درمان های غیر جراحی که در بالا شرح داده شد خصوصاً با تزریق های داخل ستون مهره ها پیدا می‌کنند . انجام درمانهای غیر جراحی در بیماران توصیه می شود که علائم عصبی ندارند . قاعدتا اگر بیماری مشکلات کنترل در ادرار و مدفوع دارد یا پای بیمار هنگام راه رفتن روی پاشنه یا پنجه پا ضعیف باشد ، از همان اول درمان جراحی توصیه می شود . زیرا بیمار زمان را از دست می‌دهد و ممکن است علائم عصبی غیر قابل جبران پیدا کند. 

انواع جراحی تنگی کانال نخاعی چیست؟ 

برای تنگی کانال نخاعی چندین روش جراحی می توان پیشنهاد کرد. 
یکی استفاده از آندوسکوپ است که در موارد محدود برای بیمارانی که دچار تنگی کانال نخاعی هستند می توان این عمل را انجام داد. که اصطلاحاً عمل های کم تهاجمی نامیده می‌شوند. 

۲- عمل های جراحی با استفاده از لوله های مخصوصی است که مانند آنتن رادیو از قطر کم شروع شده و به تدریج قطر آنها زیاد تر ختم می شوند تا یک لوله به قطر حدود ۱۸ میلیمتر در مقابل کانال نخاعی قرار می‌گیرد و سپس کانال نخاعی با دریل گشاد می شود.

تخت کششی غلتکی تاثیر مثبتی در روند بهبود ستون فقرات دارد

۳- عمل جراحی بعدی عمل جراحی کلاسیک تنگی کانال نخاعی که عمل جراحی باز می باشد و بدون وسیله گذاری انجام می شود. در این نوع عمل در این نوع کانال نخاعی گشاد می شود و و سیله‌ای در ستون مهره های بیمار قرار داده نمی شود. 

۴- آخرین نوع، جراحی عمل جراحی باز با وسیله گذاری است. هنگام عمل جراحی برای رفع تنگی مقداری از فاست های بیمار را بردارند و عملاً این فاست ها رشد زیاد پیدا کردند تا ستون مهره ها پایداری پیدا کند و لق نشود. بنابرین برای جلوگیری از لیز خوردگی مهره در آینده عده‌ای از جراحان از پیچ و مهره در کمر بیمار چه استفاده می‌کنند و پس از رفع فشار یا دکامپرشن ریشه‌های عصبی مهره ها را با پیچ و میله به یکدیگر وصل می‌کند و با پیوند استخوانی آنها را جوش می دهند تا از لقی آنها در آینده جلوگیری کند.

علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟

1- درد در ناحیه کمر
2- درد و سوزش که از باسن شروع می شود و به پشت ران و ساق با ادامه امتداد پیدا می کند. ( در مسیر عصب سیاتیک) درد سیاتیک ممکن است در هر دو اندام تحتانی یا فقط در یک اندام تحتانی ایجاد شود.
۳- خواب رفتگی اندام های تحتانی(پاها)، 
۴-سوزن سوزن شدن اندام های تحتانی (پاها)،
۵- گرفتگی یا کرامپ یا اسپاسم عضلانی اندام های تحتانی (پاها)،
۶-ضعف و ناتوانی و ضعیف شدن نیروی اندامهای تحتانی ( پاها)
۷- از دست دادن احساس پا.
۸- ضعف در پاها که معمولا فرد نمی تواند انگشتان و مچ پای خود را به طرف بالا بیاورد و روی پاشنه پا راه برود که این حالت را پای افتاده یا دراپ فوت Drop foot می گویند. 
۹- ضعف عضلات پا به طوری که فرد نمی تواند روی پنجه های پا راه برود.

زندگی با تنگی کانال نخاعی

تنگی نخاعی بیماری افراد مسن است، یعنی بیماری افرادی است که بالای ۶۰ سال دارند. به عبارت دیگر بیماری افراد بازنشسته است. این بیماری طیف های گسترده ای دارد و می‌تواند از تنگی خفیف تا تنگی های بسیار شدید باشد. این بیماری میتواند علائم مبهم مانند خواب رفتگی های جزئی اندام های تحتانی تا علائم شدید عصبی و مانند فلج شدن اندام ها و بی اختیاری ادرار و مدفوع ایجاد کند . 
بیماری تنگی کانال نخاعی چون به طور مزمن و در طی سالها به مقدار کم و به تدریج بوجود می آید، معمولاً علائم پر سر و صدایی ندارد. ولی از آنجایی که افراد مسن لازم است یا برای سلامتی قلب و عروق پیاده روی کنند ، عملاً زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. زیرا اینگونه بیماران تمایل دارند کارهای خود را نشسته انجام دهند و تمایلی به انجام ورزش و پیاده روی و راه رفتن ندارند و همین باعث می شود که پدیده پیری در واقع در آن ها سریعتر پیشرفت کند. 

نکته مهم در زندگی با تنگی کانال نخاع این است که این بیماری چقدر کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد، قاعدتا اگر بیمار می‌تواند به پیاده‌روی خود بپردازد و زندگی قابل قبولی داشته باشد، درمان های غیر جراحی کافی است ولی اگر بیمار نتواند راه برود و کیفیت زندگی خوبی نداشته باشد یا هنگام راه رفتن به علت اختلال در تعادل دچار سقوط ها و زمین خوردگی های مکرر شود صلاح است مورد عمل جراحی قرار گیرد تا بتواند باقیمانده عمر خود را با کیفیت خوبی سپری کند. 

آیا می توان از تنگی کانال نخاع پیشگیری کرد؟ 

واقعیت آن است که تمام بیماری هایی که ما مبتلا می شویم جنبه های ژنتیکی دارد ، یعنی استعداد آن را داریم. ولی می‌توان زمان بروز این بیماری‌ها و شدت بروز آنها را با رعایت نکات بهداشتی و ایمنی ستون مهره ها تغییر داد . اولین قدم این است که ببینیم تنگی کانال نخاعی چگونه به وجود می آید؟ تنگی کانال نخاعی تابع قانون های بیومکانیک میباشد. یعنی وقتی ستون مهره ها لقی های کمی شود فاست یا مفاصل ستون مهره ها رشد بیش از حد پیدا می کنند تا جلوی لقی را بگیرند علت لق شدن ستون مهره ها چیست ؟ علت لق شدن ستون مهره ها برداشته شدن حمایت عضلانی و نیز خراب شدن لیگامان ها می باشد. بنابراین هنگام و کار و زندگی باید مواظب این دو عنصر مهم باشیم . برای تقویت عضلات باید ورزش مناسب کنیم و شغل مناسب داشته باشیم .

یکی از بهترین روش ها برای کاهش فشار ستون فقرات استفاده از تخت کششی است 

قاعدتاً فردی که توانایی بدنی یک شغل سنگین را ندارد وقتی کار میکند عضلات وی دچار فرسودگی و خستگی میشوند و در نتیجه لیگامانهای دچار خرابی و از دست دادن خاصیت کشسانی و پارگی می شود و فرد مستعد لقی می شود . بنابراین یکی از کارهایی که باید بکنیم این است که از انجام کارهای سنگین خودداری کنیم که خوشبختانه امروزه انسان با اختراع ماشین های مختلف این کار را انجام داده است. صد سال یا دویست سال قبل بسیاری از کارها با دست انجام می‌گرفت. مثلاً نجار ها یا آهنگران برای بریدن چوب یا آهن از اره دستی استفاده می‌کردند ، ولی امروزه وسایل برقی این کار را انجام می‌دهند .در افراد کارگر و صنعت گر بلند کردن اجسام سنگین قاعدتاً باعث خستگی و فرسودگی عضلات و شل شدن و پاره شدن لیگامان می شود و بالعکس در کارمندان و پشت میز نشین ها و مدیران و افرادی هم که کار سنگین ندارند در صورتی که ورزش نکنند . عضلات و لیگامان ها چون استفاده نمی شوند به تدریج کوتاه می شوند لیگامان ها علاوه بر کوتاه شدن خاصیت کشسانی خود را از دست می‌دهند در نتیجه ستون مهره‌ها مستعد لقی می شود. بنابراین تا اینجا دو اصل مهم در مورد پیشگیری از تنگی کانال نخاعی که یکی از عبارت است از انجام حرکات ورزشی و نرمش های حساب‌شده و کارهای بدنی مناسب و دوم جلوگیری از بی حرکتی ستون مهره ها و از دست دادن توده عضلانی و از دست دادن و جلوگیری از کوتاه شدن عضلات و لیگامان ها با استفاده از ورزش و نرمش های صبحگاهی و آمادگی بدنی بیان شد . 

تنگی کانال نخاعی اگر درمان نشود چه می شود؟

در پزشکی اصطلاحی داریم به نام سیر طبیعی بیماری ها. یعنی بیمارانی که به دلایلی درمان نمی‌کنند را تحت نظر می‌گیرند ، تا ببینند که چه اتفاقی در آینده برای آنها می‌افتد. در مورد تنگی کانال نخاعی نیز سیر بیماری توسط دانشمندان مطالعه شده است. به طور کلی تنگی کانال نخاعی در نصف موارد بیماری بدی نیست و باعث فلج اندام ها یا بی اختیاری ادرار و مدفوع نمی شود. ولی در حدود ۲۵ درصد موارد تنگی کانال نخاعی باعث فلج اندام ها یا بی اختیاری ادرار و مدفوع می شود. اصولا تنگی کانال نخاعی را توصیه می کنیم که مورد درمان صحیح قرار دهند. ولی اگر تنگی کانال نخاع درمان نشود پس از مدتی درد بیمار و راه رفتن بیمار کاهش پیدا می کند. زیرا همانطور که میدانیم تنگی کانال نخاعی یا با علائم درد مراجعه می کنند یا با لنگش متناوب یعنی بیمار پس از مدتی ایستادن و یا پس از مدتی راه رفتن دچار خواب رفتگی و گزگز و مورمور یا عدم توانایی در راه رفتن می شود . بنابراین اکثر بیمارانی که دچار تنگی کانال نخاعی هستند عملاً در حالت نشسته زندگی می کنند. اصولا تنگی کانال نخاعی با گذشت زمان خوب نمی‌شود . اما درد بیماران ممکن است به علت از بین رفتن ریشه های حسی عصب کاهش پیدا کند ولی ممکن است علائم عصبی بیماران پیشرفت پیدا کند. بنابراین توصیه می کنم که کلیه بیمارانی که دچار تنگی کانال نخاعی هستند به پزشک مراجعه کنند تا مورد درمان صحیح قرار گیرند. خصوصاً که هر سال سن بیمار افزایش پیدا می‌کند و این بیماران معمولاً مسن هستند و ممکن است پس از مدتی زمان طلایی را از دست بدهند و عملاً عمل جراحی باعث خطرات زیاد برای آنان شود و سودی هم برای آنها نخواهد داشت.

فیزیوتراپی چیست و دقیقا چه کار می کند ؟

فیزیوتراپی رشته ای از پزشکی است که به افراد کمک می کند تا سلامت استخوان ها و عضلات خود را بازیابند. چند اتفاق در بدن آنها بیفتد ، حرکت ، قدرت و کارایی عضو آنها افزایش پیدا کند. در ضمن درد آنها نیز بهبود پیدا کند. 


فیزیوتراپی دقیقا چه کار می کند ؟

فیزیوتراپ با انواع آموزش دادن و انجام حرکات فعال (active) و یا غیر فعال (passive) عضلات ، ماساژ و دستکاری باعث بهبود عضلات می شود. حرکات فعال ، حرکاتی است که خود ما انجام می دهیم و فیزیوتراپ بر آن نظارت می کند حرکات غیر فعال یعنی حرکاتی که فیزیوتراپی انجام می دهد مثلا دستم را می گیرد و خم می کند.

آیا همه فیزیوتراپیست ها یک طور کار می کنند؟

نه فیزیوتراپی همانند اکثر رشته های پزشکی به شاخه های مختلفی تقسیم می شود که شامل شش شاخه است. فیزیوتراپی اطفال ، فیزیوتراپی پیرها ، فیزیوتراپی سیستم تعادلی ، فیزیوتراپی سیستم عصبی ، فیزیوتراپی ارتوپدی و فیزیوتراپی قلبی-عروقی که به بیماران پس از عمل قلب کمک می کنند.

چه مدت باید بیمار فیزیوتراپی شود ؟ 

فیزیوتراپی معمولاً از شروع صدمه تا خاتمه صدمه بهبود پیدا می کند انجام می‌شود. برای صدمات کوچک معمولاً ۲ تا ۳ جلسه فیزیوتراپی کافی است. اما برای صدمات نسج نرم، عضلانی و استخوانی معمولا دو ماه فیزیوتراپی لازم است زیرا دو ماه طول می‌کشد تا بیماری های نسج نرم و عضلانی و استخوانی بهبود یابند.

آیا فیزیوتراپیست ماساژ هم می دهد؟ 

ماساژ یکی از کارهایی است که فیزیوتراپیست انجام می دهد. ماساژ باعث شل شدن عضلات می شود ، علاوه بر آن ماساژ باعث حرکت بهتر مفاصل نیز می شود. معمولاً توصیه می‌کنیم که ماساژ ها توسط فیزیوتراپیست ها انجام شود تا افراد غیر فیزیوتراپیست. بعضی از فیزیوتراپیست ها از طب سوزنی هم استفاده می‌کنند که باعث آزاد شدن موادی به نام اندورفین در مغز می‌شود که به بیماری کمک می‌کنند و بعضی از فیزیوتراپیستها نیز داخل گره های عضلانی سوزن هایی را فرو می‌کنند که به آن سوزن زدن خشک Dry needling می گویند.

مشاهده بهترین تجهیزات فیزویوتراپی و توانبخشی 

عوارض فیزیوتراپی چیست؟

عوارض فیزیوتراپی شامل خستگی در حساس شدن عضلات ، یعنی وقتی که به عضلات دست میزنیم و فشار می دهیم کمردرد و یا خون مردگی در دست و پا ایجاد می شود.

فیزیوتراپی دیسک کمر چگونه انجام می شود؟

از قدیم الایام قبل از اینکه داروهای ضد التهاب برای درمان دیسک کمر کشف شود در واقع از فیزیوتراپی برای درمان کمردرد و دیسک کمر استفاده می کردند. بعدها با پیدایش علم جدید فیزیوتراپی به صورت یک رشته مستقل درآمد. برای درمان بیماری دیسک کمر در فیزیوتراپی از روش هایی مانند گرم کردن یا سرد کردن کمر استفاده می کنند. افزایش حرارت و گرم کردن باعث افزایش جریان خون در کمر انسان می شود. با افزایش جریان خون مواد سمی از کمر انسان دور می شود. زیرا این مواد باعث جلب گلبولهای سفید به مرکز ضایعه یعنی کمر شده و باعث ایجاد درد کمر می شود. سرد کردن کمر هم باعث کم کردن سرعت هدایت جریان عصبی ، جریان های الکتریکی و در نتیجه کاهش درد می شود. این دو کار را حرارت درمانی یا ترموتراپی می نامند ولی در فیزیوتراپی از اشعه درمانی هم استفاده می شود. برای این کار از اشعه لیزر به صورت لیزر کم توان و پرتوان استفاده می‌شود. لیزر ، بافتهای عمقی زیر پوست را گرم می کند و در نتیجه باعث بهبود التهاب می شود. علاوه بر این از لامپ های مادون قرمز و ماورای بنفش نیز برای درمان دیسک کمر استفاده می شود. نوع سوم درمان فیزیوتراپی برای دیسک کمر استفاده از ماساژ و کشش کمر می باشد که مجموعه این ها را در اصطلاح پزشکی مانیپولاسیون می گویند. بالاخره نوع چهارم فیزیوتراپی که در درمان دیسک کمر استفاده می‌شود ورزش درمانی است. ورزش های مناسب باعث کم شدن فشار داخل دیسک و افزایش قدرت عضلانی ، کم کردن اسپاسم عضلانی و بالانس کردن عضلات اطراف ستون مهره ها و نیز تنظیم مفاصل پشت ستون مهره ها ( فاست ها ) می شود. 

درمان پارگی دیسک کمر با فیزیوتراپی چگونه است ؟

اصولاً دیسک کمر ، بیماری های متفاوتی پیدا می‌کند که شامل از دست دادن آب دیسک ، پیدایش ترک‌ها و بالاخره پارگی یا فتق دیسک می باشد. بهترین درمان برای دیسک پاره شده یا فتق دیسک استفاده از کشش کمر و مانیپولاسیون یا دستکاری ستون مهره هاست که سعی در جا انداختن دیسک کمر می کنند و در درجه بعد استفاده از گرما یا سرما و اشعه لیزر به منظور کاهش التهاب و برطرف کردن اسپاسم عضلانی می باشد. استراحت مطلق معمولاً در درمان پارگی دیسک توصیه نمی‌شود. بلکه بالعکس توصیه می‌شود که با انجام ورزش های مخصوص حرکت را به ستون مهره ها برگردانند و از قدرت شفابخشی خود بدن برای درمان پارگی دیسک استفاده کنند.

آیا دیسک گردن با فیزیوتراپی درمان می شود؟

فیزیوتراپی در اغلب موارد باعث بهبود بیماری دیسک گردن می شود و در بعضی مواقع اثرات آن بلافاصله بعد از فیزیوتراپی ظاهر می شود و درد بیمار کمتر می شود و مخصوصا پس از بهبود درد ناشی از دیسک ، لازم است که حرکات ورزشی برای بیمار شروع شود و تا دیسک جا رفته دوباره پیدا نکند. اتفاقا انجام فیزیوتراپی از قدیم‌الایام قبل از پیدایش داروها و جراحی برای درد گردن انجام می شده است.

آیا کسی که دیسک گردن دارد می تواند ورزش کند؟

بله ، با انجام ورزش های مخصوص که برای بیماران مبتلا به دیسک گردن توصیه شده است با تقویت عضلات خم کننده ( فلکسور گردن ) و همچنین اصلاح وضعیت گردن، بهبود قوس گردن و کشش عضلات گردن ، ورزش می تواند یکی از اصول درمانی بیماریهای گردن باشد.

فیزیوتراپی برای تنگی کانال نخاع 

یکی از اصول درمانی اصلی برای تنگی کانال نخاعی استفاده از فیزیوتراپی است که شامل چندین مرحله است:

۱- یکی از مراحل عمر کشش است کشش باعث کاهش فشار به مفاصل ستون مهره ها می شود.

۲- آموزش طرز صحیح راه رفتن و ایستادن اصطلاح pasture نامیده می شود.

3- ورزش سوم ورزش جهت تقویت عضلات 

۴ - درمان هایی که با دست انجام می شود که اصطلاحا منوال تراپی نامیده می شود شامل ماساژ و تنظیم فاست ها 

۵- درمان با حرارت یا ترموتراپی که شامل استفاده از گرما برای بهبود جریان خون عضلات و نسج نرم و بافت های نرم و نیز درمان با سرما و یخ که برای بهبود درد می باشد. 

آیا فیزیوتراپی در درمان تنگی کانال نخاعی موثر است ؟ 

در حدود ۵۰% موارد با انجام فیزیوتراپی راه رفتن بیمار بهتر می شود. مسافتی که بیمار می تواند راه برود بهبود پیدا می‌کند و زمان ایستادن بیمار نیز بیشتر می‌شود. درد و گزگز و سوزش و بیمار بهتر می‌شود.

مدالیته های فیزیوتراپی 

هنگامی که شما برای فیزیوتراپی می روید از دستگاه‌های مختلفی استفاده می شود که هر کدام از اینها یک مدالیته گفته می شود.

۱- گرما یا هات پک hot pack :

 در این مدالیته فیزیوتراپ ، حوله های مخصوصی را که معمولاً مرطوب و گرم است در محلی که قرار است درمان شود قرار می‌دهد. چون گرما چند اثر مفید در بدن شما انجام می دهد: 

۱- باعث آزاد شدن و شل شدن عضلات سفت شده می باشد.

۲- گرما باعث آرام شدن و relax شدن بافت های صدمه خورده و ملتهب می شود.

۳- گرما باعث کاهش درد می شود برای اینکه فشار داخل عضله را کم می‌کند و اسپاسم و انقباض عضلانی را کم می‌کند.

۴- گرما باعث افزایش قطر رگ‌های خونی می‌شود.

در نتیجه جریان خون به آن ناحیه افزایش پیدا کرده و مواد سمی مانند پروستاگلاندین‌ها یا ماده درد که باعث جذب گلبولهای سفید می شوند و از طریق جریان خون خارج می‌شود. به طور کلی گرما در بیمارانی اسپاسم یا انقباض عضلانی دارند یا عضلات آنها در اثر کش آمدن زیاد ، دچار پارگی های مختصر شده است و همچنین از کسانی که از درد مفاصل رنج می‌برند از درمان با گرما نیز می توانند سود ببرند. 

۲- سرما درمانی یا کرایوتراپی :

 سرما درمانی توسط ژل های یخ زده انجام می شود. از سرما در درمان درد و التهاب استفاده می شود. در واقع در این روش درمانی ژل های یخ‌ زده را همراه با یک حوله مرطوب دور ناحیه آسیب دیده می بندند. سرما باعث کاهش حرارت و سرد شدن پوست ، عضله و بافتهای صدمه دیده بیمار می شود. سرما چند خصوصیت دارد : 

۱- باعث کاهش التهاب می شود.

۲- کاهش حرارت داخل بافت ها باعث کاهش التهاب می شود.

مشاهده بهترین انواع پارالل بار فیزیوتراپی

یعنی سرما باعث کاهش جریان خون و کاهش ورم می شود و در نتیجه بیمار درد و تورم کمتری را حس می کند. روش دیگری از سرما درمانی استفاده از ماساژ یخ است. در این موارد فیزیوتراپ ظرف های پر از یخ را از فریزر بیرون می‌آورد و بافت صدمه خورده را با آن ماساژ می دهد. باید دقت کنیم که ماساژ با یخ اگر بیش از یک تا ۳ دقیقه انجام شود ممکن است به پوست صدمه برساند.

۳- امواج اولتراسوند یا امواج فوق صوت
در این روش از امواج با فرکانس بالا یا پایین استفاده می کنند. این امواج از بافت ها و نیز از رگ ها عبور می کنند و داخل عضله می‌شوند و باعث گرم شدن عمقی بافت‌هایی مانند عضله می شوند. درنتیجه باعث شل شدن و آزاد شدن ریلکس شدن بافت های نرم و عضله می شوند. بنابراین در درمان اسپاسم و سفت شدن عضلات موثرند. علاوه بر این امواج ماوراء صوت یا اولتراسوند باعث می‌شوند که گرما ایجاد شود و رگها گشاد شوند ، جریان خون آن ناحیه زیاد شود و این کمک به بهبود ضایعه می کند.

۴- فونوفورزیس phonophoresis 
فونوفورزیس
 در واقع یک نوع اولترا سوند است. در این روش مواد درمانی و ضد التهابی مانند دگزامتازون از راه پوست با کمک امواج اولتراسوند وارد بافت های عمقی زیر پوست می شوند. در این روش دارو را داخل ژل ریخته و ژل را بر روی بافت صدمه دیده می گذارند و سپس با کمک التراسونیک به زیر پوست هدایت می کنند.

۵- تنس Tens یا Trans Cutaneous Electrical Stimulation :

Trans Cutaneous Electrical Stimulation که معنی فارسی آن یعنی تحریک الکتریکی از طریق پوست می باشد. در این روش چند الکترود در اطراف محلی که دچار التهاب شده است گذاشته می شود و سپس دستگاه تنس را روشن می کنند و آن را به الکترود ها متصل می نمایند. در واقع جریان الکتریکی از یک الکترود شروع و به الکترود دیگر می رسد و در این راه از پوست عبور می کند و آنرا تحریک می کند. برای اینکه بهتر به مکانیزم دستگاه Tens آشنا شوید ، اجازه دهید برای شما مثالی بزنم.‌

فرض کنید انجام کار مثلا زدن میخ به دیوار ، چکش به انگشتان دست چپ شما می خورد.اولین واکنش ناخودآگاه شما چیست؟بی اختیار چکش را میاندازند و انگشت تان را با دست دیگر یعنی دست راست محکم فشار می دهید. در واقع طبق تئوری Gate theory of the pain ثابت شده است که اگر هنگامی که درد ایجاد می شود امواج الکتریکی غیر دردناک به طرف نخاع بفرستیم ، نمیگذارد که امواج الکتریکی دردناک وارد نخاع شده و به مغز منتقل شوند و در نهایت به صورت درد حس شوند. آقای Melzak به خاطر همین تئوری که تئوری دروازه gate نامیده می شود برنده جایزه نوبل شد. پس به طور خلاصه با این روش ما با تحریک پوست مانع انتقال امواج دردناک به نخاع و مغز می شویم.حتی اگر میزان جریان الکتریکی دستگاه را اضافه کنیم باعث انقباض عضلانی نیز می‌شویم و خود انقباض عضلانی باعث افزایش جریان خون شده و به بهبود التهاب کمک می کند. باید توجه داشت که هنگام استفاده از تنس ، بیمار یک احساس ناخوشایندی مانند گزگز در پوست خود حس می کند. نکته جالب این است که این دستگاه تنس Tens امروز به صورت دستگاه‌های قابل حمل در آمده است، که بیمار می تواند آن را در جیب خود بگذارد و هر موقع که احساس درد می کند الکترودها را به ناحیه دردناک وصل کند و دستگاه را که با باتری کار می کند روشن کند و درد کمتری را حس کند.

۶- ‏Iontophoresis آیونتوفورزیس :

در این روش درمانی داروهای ضد التهاب در ناحیه دردناک، بر روی پوست قرار داده شده ، دارو از طریق امواج الکتریکی به زیر پوست در واقع در داخل عضلات ، تاندون ها و لیگامان ها وارد می شود. با روش آیونتوفورزیس داروهای ضد التهاب مختلفی را می توان به زیر پوست وارد کرد. تفاوت آیونتوفورزیس با فونوفورزیس این است که در آیونتوفورزیس از جریان الکتریکی برای انتقال دارو استفاده می شود در صورتی که در فونوفورزیس از امواج اولتراسوند برای انتقال دارو استفاده می شود.

۷- درمان با نور 

در این روش در واقع از طیف‌های مختلف نوری استفاده می شود ، مانند استفاده از نور ماورا بنفش که با استفاده از یک لامپ بنفش رنگ تولید می شود و نور ماوراء مادون قرمز که با استفاده از یک لامپ به رنگ قرمز تولید می‌شود. این نورها بافت های عمقی را گرم می کند و باعث کاهش التهاب می شوند.

 ۸- درمان با اشعه لیزر

اشعه لیزر یکی از پدیده های جالب قرن بیستم است و در واقع برای اولین بار بشر توانست نور را تقویت کند و با آن بتواند کاری انجام دهد مثلاً بتواند بافتی را ببرد یا سوراخ ایجاد کند. امروزه بسیاری از کارهای ظریف که بر روی سنگ ها یا اجسام فلزی و اجسام چوبی انجام می گیرد توسط لیزر انجام می شود. در واقع لیزر وارد کار جراحی هم شده ، امروزه بسیاری از جراحی های چشم و ستون فقرات از طریق لیزر انجام می شود. Laser مخفف Light Amplification Stimulation by Emission Radation است. در واقع اشعه لیزر از طریق دیود های خاصی و ماشین های خاصی تولید می شود. در فیزیوتراپی از لیزر با طول موج مخصوصی استفاده می شود. تحقیقات نشان داده است که وقتی لیزر به بافت صدمه دیده تابانده می‌شود ، باعث افزایش متابولیسم سلولی می‌شود و پدیده التیام را سریع‌تر می‌کند.

۹- نوارهای کینزیولوژی kinesiology p یا نوارهای K :

اینها درمان‌ های نسبتاً جدیدی است که در درمان فیزیوتراپی درآموزش ورزشکاران ابداع شده است. در این روش نوارهایی در اطراف اندام صدمه دیده بسته می شود که باعث کاهش درد، افزایش جریان خون و بهبود کار عضلات می شود. این نوارها را تا پنج روز بر روی پوست بیمار باقی گذاشت ولی هنوز روش‌های درمانی جدید است و اظهار نظر در مورد آنها زود است.

زخم بستر چیست. علائم، پیشگیری و درمان

زخم بستر یکی از بیماری‌های پوستی آزاردهنده است که بسیاری از بیمارانی که زندگی نباتی دارند و یا برای مدت طولانی در یک جای بی‌حرکت باقی می‌مانند را دچار مشکل کرده‌است. برای اینکه این بیماری گریبانگیر این افراد نشود، باید آگاهی خود را درباره آن افزایش دهید.

شما می‌توانید اقدامات لازم را برای جلوگیری و کمک به بهبودی زخم بستر انجام دهید. شناسایی زخم‌های فشاری در مراحل اولیه، درمان را بهبود می‌بخشد و خطر عوارض را کاهش می‌دهد. جابجایی مکرر بیماران برای جلوگیری از زخم‌های فشاری ضروری است.

زخم بستر یا زخم فشاری ضایعه‌ای است که در پوست و بافت‌های زیر پوستی و بر اثر فشار ممتد و طولانی مدت بر پوست ایجاد می‌شود. زخم بستر اغلب در نقاطی از بدن ایجاد می‌شود که پوست روی یک برجستگی استخوانی قرار گرفته (مانند پاشنه و بین باسن‌ها) و در بین آن‌ها عضله‌ای وجود ندارد. افرادی که به‌واسطه‌ی شرایط پزشکی خاصشان، توانایی محدودی در تغییر موقعیت دارند یا مجبورند که بیشتر وقت خود را روی تخت یا صندلی بگذرانند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به زخم بستر می‌باشند. زخم‌های بستر می‌توانند در طی چند ساعت یا چند روز ایجاد شوند. بیشتر زخم‌ها با درمان بهبود می‌یابند، اما بعضی دیگر هیچوقت به طور کامل بهبود پیدا نمی کنند. می‌توانید برای جلوگیری از ایجاد زخم بستر و کمک به بهبودی آنها قداماتی را انجام دهید.

 

زخم بستر چیست؟


زخم بستر، زخم یا آسیب فشاری نیز نامیده می‌شود. زخم فشاری اغلب به دلیل تحت فشار قرار گرفتن پوست، ناشی از عدم تحرک و استراحت در تخت، نشستن روی صندلی چرخدار یا استفاده طولانی مدت از گچ، ایجاد می‌شود. زخم بستر ممکن است زمانی ایجاد شود که فرد به مدت طولانی در رختخواب بی‌تحرک است و یا بیهوش است و دردی احساس نمی‌کند.

 

چه افرادی مستعد ابتلا به زخم بستر هستند

زخم بستر می‌تواند یک مشکل جدی در سالمندان ضعیف باشد. آنها می‌توانند با کیفیت مراقبتی که فرد دریافت می‌کند مرتبط باشند. اگر فردی که بی حرکت یا در بستر است، چرخانده نشود، به درستی در حالت مناسب قرار نگیرد و از تغذیه و مراقبت از پوست خوبی برخوردار نشود، زخم بستر ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به دیابت، مشکلات گردش خون و تغذیه نامناسب در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

 

علائم اولیه زخم بستر


 

علائم هشدار دهنده زخم بستر یا زخم فشاری عبارتند از:

  • تغییرات غیرمعمول در رنگ یا بافت پوست
  • تورم
  • خروج مایع چرک مانند
  • قسمتی از پوست که در هنگام لمس نسبت به قسمت دیگر احساس خنکی یا گرمای بیشتری می کند.
  • نواحی حساس

زخم‌های بستر بر اساس عمق، شدت و سایر خصوصیات در یکی از چندین مرحله قرار می گیرند. درجه آسیب پوست و بافت به رنگ قرمز، پوست سالم تا آسیب عمیق که مربوط به عضله و استخوان است.

 

مراحل مختلف زخم بستر


تشکیل زخم بستر از چهار مرحله تشکیل شده است. در مراحل اول شدت آن کم بوده و در مراحل بعدی شدت آن بیشتر می‌شود. این مراحل به ترتیب عبارتند از:

  • مرحله ۱: پوست قرمز و هنگام لمس گرم است. در پوست تیره‌تر، این ناحیه ممکن است رنگ آبی یا بنفش داشته باشد. همچنین ممکن است فرد سوزش، درد یا خارش را تجربه کند.
  • مرحله ۲: آسیب ناحیه بیشتر است و ممکن است زخم باز، خراش یا تاول وجود داشته باشد. فرد درد را تجربه می‌کند و ممکن است پوست اطراف زخم تغییر رنگ دهد.
  • مرحله ۳: این ناحیه به دلیل آسیب در زیر سطح پوست ظاهری گود دارد.
  • مرحله ۴: آسیب ناحیه زیاد است و زخم بزرگی در ناحیه وجود دارد. ماهیچه‌ها، تاندون‌ها، استخوان‌ها و مفاصل نیز ممکن است درگیر شوند. عفونت در این مرحله خطرناک است.

زمانی که زخم خیلی شدید است به دلیل پوشیده بودن سطح زخم توسط بافت نکروتیک، مرده و سیاه رنگ امکان دسته بندی زخم وجود ندارد. بافت مرده ممکن است به رنگ خرمایی، خاکستری، سبز، قهوه ای یا زرد باشد. دلمه معمولا قهوه‌ای مایل به زرد، قهوه‌ای یا سیاه است.

 

دلایل ایجاد زخم بستر


زخم‌‌های بستر در اثر فشار بر روی پوست که باعث محدود شدن جریان خون در پوست می‌شود، ایجاد می‌شوند. جا‌به‌جایی و تحرک کم می تواند پوست را در معرض آسیب قرار داده و منجر به بروز زخم بستر شود.

سه عامل اصلی در ایجاد زخم بستر عبارتند از:

  • فشار: فشار مداوم بر روی هر قسمت از بدن شما می‌تواند جریان خون در بافت‌ها را کاهش دهد. جریان خون برای رساندن اکسیژن و سایر مواد مغذی به بافت‌ها ضروری است. بدون وجود این مواد مغذی ضروری، پوست و بافت‌های مجاور آسیب دیده و ممکن است در نهایت از بین بروند.
  • اصطکاک: اصطکاک زمانی ایجاد می‌شود که پوست روی لباس یا ملافه‌ها کشیده شود. این کار می‌تواند پوست شکننده را در معرض آسیب دیدگی قرار دهد، به خصوص اگر پوست مرطوب هم باشد.
  • سایش: سایش زمانی اتفاق می‌افتد که دو سطح در جهت مخالف کشده شوند. به عنوان مثال، وقتی قسمت سر تخت بالا است، می‌توانید از روی تخت به سمت پایین سر بخورید. هنگامی که استخوان دنبالچه به سمت پایین کشیده می‌شود، پوست روی استخوان ممکن است در آن نقطه دچار سایش شود.

همچنین جهت جلوگیری از ایجاد زخم بستر میتوانید از تخت های بیمارستانی مناسب استفاده کنید

 

عوامل خطر زخم بستر


افراد سالم، فشار زیاد روی قسمتی از بدن را سریع احساس می‌کنند.

عوامل خطرساز برای بروز زخم بستر عبارتند از:

  • بی حرکتی: این امر می‌تواند به دلیل بیماری، آسیب نخاعی و علل دیگر باشد.
  • بی‌اختیاری در دفع: پوست با قرار گرفتن طولانی مدت در معرض ادرار و مدفوع آسیب پذیرتر می‌شود.
  • عدم درک حسی: جراحت در ستون فقرات، اختلالات نورولوژیکی و شرایط دیگر می‌توانند منجر به از دست دادن ادراک حسی در فرد شود. عدم توانایی در احساس درد و ناراحتی می‌تواند منجر به عدم آگاهی فرد از نشانه‌های هشداردهنده و در نتیجه عدم جابه‌جایی شود.
  • تغذیه‌ی نامناسب و کمبود آب: افراد به صورت روزانه به مایعات، کالری، پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی نیاز دارند تا پوستشان سالم بماند و از تخریب بافت جلوگیری شود.
  • وضعیت پزشکی که بر روی گردش خون اثر می‌گذارد: مشکلات سلامتی مانند دیابت و بیماری‌های عروقی که می‌توانند بر گردش خون اثر بگذارد، خطر آسیب به بافت را افزایش می‌دهند.

علاوه بر این، زخم بستر بیشتر در افرادی که قبلا زخم بستر داشته‌اند عود می‌کند. بنابراین باید تا حد ممکن از ایجاد زخم بستر جلوگیری شود.

 

زخم بستر چگونه تشخیص داده می‌شود؟


پزشک شما احتمالاً با دقت پوست شما را معاینه می‌کند تا تصمیم بگیرد که آیا شما دچار زخم فشار شده‌اید یا خیر و در صورت تشخیص، مرحله‌ای را به زخم اختصاص می‌دهد. مرحله بندی به شما کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را برای شما تعیین کند. برای ارزیابی سلامت عمومیتان ممکن است به انجام آزمایش خون نیاز داشته باشید.

 

محل‌های شایع زخم بستر


در کسانی که مدت زیادی از ویلچر استفاده می‌کنند، زخم بستر بیشتر در نواحی زیر دیده می‌شود:

  • دنبالچه یا باسن
  • تیغه‌های شانه و ستون فقرات
  • پشت بازوها و پاها در جایی که روی صندلی قرار می‌گیرند.

در کسانی که مدت زیادی در بستر درازکش به پشت قرار گرفته‌اند، زخم بستر بیشتر در نواحی زیر دیده می‌شود:

  • پشت یا کناره‌های سر
  • تیغه‌های شانه
  • گن، کمر یا دنبالچه
  • پاشنه پا، مچ پا و پوست پشت زانو

 

درمان زخم بستر

 

تغییر موقعیت

اگر به زخم بستر مبتلا هستید، بطور مکرر بچرخید و موقعیت خود را تغییر دهید. اینکه چند بار تغییر وضعیت دهید به شرایط و کیفیت سطحی که هستید بستگی دارد.

پس از اینکه پزشک خطر ابتلا به زخم فشاری را ارزیابی کرد، یک جدول زمانی به منظور تغییر موقعیت ایجاد خواهد کرد. این جدول نشان می‌دهد که هر چند وقت یک‌بار باید حرکت کنید یا اگر خودتان قادر به انجام این کار نیستید، یکی باید شما را جابه‌جا کند.

در برخی افراد، ممکن است هر ۱۵ دقیقه یک بار نیاز به جابجایی و تغییر موقعیت باشد. برخی دیگر ممکن است تنها یک بار در هر ۲ تا ۴ ساعت نیاز به جابجایی داشته باشند.

همچنین ممکن است به شمار در مورد موارد زیر مشاوره و آموزش داده شود:

  • وضعیت نشستن و دراز کشیدن صحیح
  • چگونه می‌توانید وضعیت نشستن و دراز کشیدن خود را تنظیم کنید
  • بهترین روش حمایت از پاها برای کاهش فشار روی پاشنه پا
  • هرگونه تجهیزات خاص مورد نیاز و نحوه استفاده از آن

تشک و کوسن

اگر در معرض خطر ابتلا به زخم فشاری یا زخم جزئی هستید، پزشک فوم استاتیک یا تشک داینامیک را با طراحی خاص توصیه می‌کند. اگر زخم جدی‌تری دارید، به یک تشک یا سیستم تخت پیچیده‌تر نیاز دارید، مانند تشک متصل به پمپی که جریان ثابتی از هوا را به تشک می‌رساند.

همچنین طیف وسیعی از بالشتک‌های فوم یا توزیع مجدد فشار موجود است. با پزشک در مورد مناسب‌ترین انواع بالشتک‌ها مشورت کنید. با این حال، بر اساس گفته موسسه ملی بهداشت و مراقبت عالی (NICE) اظهار دارد مشخص نیست که کدام نوع دستگاه‌های توزیع مجدد فشار برای تسکین و پیشگیری از زخم‌های فشاری در مکان‌های مختلف، مانند پاشنه‌ها یا باسن، بهترین هستند.

تمیز نگه داشتن زخم

  • مرحله اول درد: می‌توانید ناحیه مورد نظر را به آرامی با آب و صابون ملایم بشویید. در صورت نیاز، از یک مرطوب کننده برای محافظت از ناحیه در برابر مایعات استفاده کنید. از پزشک در مورد مناسب‌ترین مرطوب کننده مورد نیاز کمک بگیرید.
  • زخم بستر مرحله دوم: باید با آب نمک (سالین) شستشو داده شود تا بافت شل و مرده از بین برود. یا شاید پزشک یک پاک کننده مخصوص تجویز کند.
  • از پاک کننده‌های هیدروژن پراکسید یا ید استفاده نکنید، زیرا می توانند باعث آسیب به پوست شوند.
  • زخم را با یک پانسمان مخصوص بپوشانید. تا از عفونت محافظت شده و به مرطوب نگه داشتن زخم کمک کند تا بتواند التیام یابد.
  • اکثر زخم‌های مرحله III و IV توسط پزشک قابل درمان هستند. پزشک شما را در مورد هر دستورالعمل خاصی به منظور مراقبت در منزل آگاه خواهد کرد.

چسب و پانسمان‌های تخصصی برای زخم بستر

برخی پانسمان‌ها برای محافظت از زخم‌های فشاری و تسریع روند بهبود طراحی شده‌اند، که عبارتند از موارد زیر:

  • پانسمان آلژینات
  • پانسمان هیدروکلوئیدی
  • سایر انواع پانسمان

در مورد نوع پاسنمانی که باید استفاده کنید، با پزشک خود مشورت کنید. نوع پانسمان به اندازه و مرحله زخم بستگی دارد.

کرم‌ها و پمادها

کرم‌ها و پمادهای آنتی بیوتیک موضعی معمولا برای درمان زخم‌های بستر توصیه نمی‌شوند. اما برای مراقبت از پوستی که آسیب دیده یا تحریک شده است، ممکن است کرم‌های محافظت کننده مورد نیاز باشند.

پمادهای رایج مورد استفاده برای درمان زخم بستر عبارتند از:

تشک های مواج ضد زخم بستر یکی از بهترین تجهیزات جهت جلوگیری از زخم بستر میباشد

پماد آلفا برای درمان زخم بستر

این محصول توانایی پیشگیری و کنترل عفونت زخم بستر را دارا می‌باشد و با کمک آن می‌توان به ترمیم زخم بستر کمک کرد. مزایای استفاده از این پماد عبارتند از:

  • کاهش التهاب زخم بستر
  • کاهس درد بیمار
  • برطرف کردن نیاز به دبریدمان زخم
  • کاهش نیاز به مصرف آنتی بیوتیک
  • ایجاد رطوبت مناسب برای زخم
  • پاکسازی بستر زخم
  • تسریع فرایند ترمیم زخم بستر
  • کاهش مدت زمان بستری

پماد کالاندولا

از این پماد به عنوان یک درمان رایج و موثر در منازل و بیمارستان‌ها استفاده می‌شود. این محصول علاوه بر داشتن قیمت مناسب و در دسترس بودن، اثرات مناسبی نیز بر بهبود زخم بستر می‌گذارد.

کرم سیلورسولفادیازین

این محصول یک کرم آنتی باکتریال است که به همراه پانسمان‌های تخصصی و همچنین به صورت جداگانه استفاده می‌شود.

آنتی بیوتیک‌ها

آنتی بیوتیک‌ها ممکن است برای درمان زخم عفونی یا در صورت داشتن عفونت جدی تجویز شوند، از جمله در موارد زیر:

  • مسمومیت خون (سپسیس)
  • عفونت باکتریایی بافت‌های زیر پوست (سلولیت)
  • عفونت استخوان (استئومیلیت)

تجویز و مصرف آنتی بیوتیک برای زخم بستر حتما باید با تجویز و زیر نظر پزشک معالج باشد. به همین دلیل از مصرف خودسرانه آن‌ها جدا خودداری فرمایید ولی استفاده از کرم آنتی باکتریال مانند سیلورسولفادیازین می‌تواند موثر باشد.

رژیم و تغذیه

خوردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل پروتئین کافی و انواع مختلفی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است، می‌تواند روند بهبود زخم را سرعت بخشد. اگر رژیم غذایی شما نامناسب باشد، ممکن است نیاز باشد توسط یک متخصص تغذیه ویزیت شوید و یک برنامه رژیم غذایی مناسب دریافت کنید. همچنین توجه به مصرف میزان کافی آب نیز مهم است زیرا کمبود آب باعث کاهش سرعت روند بهبود زخم می‌گردد.

دبریدمان یا حذف بافت آسیب دیده

در برخی از موارد ممکن است لازم باشد که بافت مرده را از زخم بستر برداشته و به درمان آن کمک کنیم. این کار را دبریدمان می‌نامند. اگر بافت مرده کم باشد، ممکن است با استفاده از پانسمان مخصوص طراحی شده دبریدمان شود.

مقادیر قابل توجه بافت مرده ممکن است با استفاده از روش‌های زیر دبریدمان شوند:

  • جت‌های آب با فشار بالا
  • فراصوت
  • ابزار جراحی، مانند تیغ و انبر

جراحی

زخم های شدید بستر ممکن است بهبود نیابند. در چنین مواردی، جراحی ممکن است برای مهر و موم کردن زخم، سرعت بخشیدن به بهبود زخم و به حداقل رساندن احتمال عفونی شدن لازم باشد. در صورتی که جراحی به شما توصیه شده است از جراح خود در مورد مزایا و خطرات جراحی بپرسید.

 

عوارض و خطرات زخم بستر

 

عوارض زخم‌های فشاری که برخی از آن‌ها تهدید کننده زندگی هستند، شامل موارد زیر است:

سلولیت: سلولیت، عفونت پوست و بافت‌های نرم متصل به آن است که می‌تواند باعث گرما، قرمزی و تورم ناحیه‌ی آسیب‌دیده شود. افرادی که آسیب‌های عصبی دیده‌اند، اغلب در ناحیه‌هایی که دچار سلولیت شده، احساس درد نمی‌کنند.

عفونت‌های استخوانی و مفصلی: عفونت ناشی از زخم فشاری، می‌تواند در مفاصل و استخوان‌ها نفوذ کند. عفونت‌های مفصلی (آرتروز سپتیک) می‌توانند به غضروف‌ها و بافت‌ها، آسیب برسانند. عفونت استخوان (استئومیلیت) می‌تواند عملکرد مفاصل و اندام‌ها را کاهش دهد.

سرطان: زخم‌های طولانی مدتی که قابل درمان نیستند، در نهایت می‌توانند به نوعی سرطان تبدیل شوند.

سپسیس: به ندرت، زخم پوست منجر به سپسیس یا گندیدگی می‌شود، اما در مواردی نیز این مشکل رخ می‌دهد.

 

پیشگیری از زخم بستر


پیشگیری کامل از زخم فشاری ممکن است دشوار باشد، اما به منظور کاهش خطر، شما یا پزشکتان اقداماتی را می‌توانید انجام دهید.

از جمله موادر زیر:

  • مرتباً موقعیت خود را تغییر دهید. اگر خودتان نمی‌توانید موقعیت خود را تغییر دهید، از شخص دیگری کمک بگیرید.
  • هر روز پوست خود را بررسی کنید.
  • داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل که حاوی پروتئین کافی و انواع خوبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی باش. اگر رژیم غذایی درستی ندارید یا از فردی مراقبت می‌کنید که ممکن است رژیم غذایی او ضعیف باشد، از پزشک بخواهید که شما یا آن فرد را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد.
  • ترک سیگار؛ سیگار کشیدن به دلیل آسیب ناشی از گردش خون، احتمال ابتلا به زخم‌های فشاری را افزایش می‌دهد.

اگر در بیمارستان یا خانه تحت مراقبت هستید، پزشک باید از خطر ابتلا به زخم فشاری آگاه باشد، و ارزیابی خطر را انجام دهد، پوست شما را تحت نظر داشته باشد و از اقدامات پیشگیرانه مانند تغییر موقعیت منظم اعمال شود.

 

زمان مراجعه به پزشک


در صورت مشاهده علائم زخم بستر، موقعیت خود را تغییر دهید تا فشار روی آن ناحیه کاهش یابد. در صورتی که پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت بهبودی مشاهده نکردید، با پزشک خود تماس بگیرید.

در صورت بروز علائمی مانند عفونت، مانند تب، ترشح از زخم، زخمی که بوی بد می‌دهد، یا افزایش قرمزی، گرما یا تورم در اطراف زخم، فوراً به پزشک متخصص زخم بستر مراجعه کنید.

 

سؤالات متداول


سریع‌ترین راه برای از بین بردن زخم بستر چیست؟

پودر بچه زخم‌ها را سریع‌تر بهبود می‌بخشد. پودر بچه محل را خشک می‌کند و از گسترش عفونت جلوگیری می‌کند.

آیا زخم بستر در خانه قابل درمان است؟

درمان زخم بستر بستگی به مرحله و عمق زخم دارد. می‌توانید زخم مرحله یک را با آب و صابون ملایم تمیز کنید و با یک مرطوب کننده آغشته کنید. زخم بستر پیشرفته‌تر ممکن است به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشد.

بهبودی از زخم بستر چقدر طول می‌کشد؟

همچنین تجهیزات هتلینگ استاندارد میتواند تاثیر بسیار زیادی در راحتی بیماران بیمارستانی و جلوگیری از بیماری هایی همچون زخم بستر داشته باشد

بهبودی زخم‌های فشاری که با ‌عنوان زخم بستر یا زخم‌های پوستی نیز شناخته می‌شوند، بسته به مرحله زخم، ممکن است از سه روز تا دو سال طول بکشد.

آیا زخم بستر می‌تواند گسترش یابد؟

زخم فشاری می‌تواند عفونی شود. به ندرت، این عفونت می تواند به پوست اطراف (سلولیت)، به خون (باعث مسمومیت خونی یا سپسیس)، یا به استخوان در زیر زخم فشاری گسترش یابد (باعث استئومیلیت).

آیا زخم بستر می‌تواند منجر به مرگ شود؟

بله. زخم بستر مرحله ۴ می‌تواند منجر به عفونت‌های خطرناک و شدید شود.

آیا عسل برای زخم بستر خوب است؟

عسل در مقایسه با سایر مواد پانسمان، از نظر کنترل عفونت، بهبود زخم بستر و همچنین کنترل درد زخم بستر موثرتر است.

آیا زخم بستر مسری است؟

نه. زخم بستر مسری نیست، اما اگر همراه با چرک یا عفونت باکتریایی باشد باید با احتیاط درمان شود.

چه ویتامین‌هایی برای زخم بستر مفید هستند؟

ویتامین C اغلب با بهبود زخم همراه است زیرا این ویتامین برای تشکیل کلاژن ضروری است.

آیا زخم بستر قابل درمان است؟

افرادی که بیشتر در معرض خطر زخم بستر هستند، دارای شرایط پزشکی هستند که توانایی آنها را برای تغییر وضعیت محدود می‌کند یا باعث می‌شود بیشتر وقت خود را روی تخت یا صندلی بگذرانند. زخم بستر ممکن است طی چند ساعت یا چند روز ایجاد شود. بیشتر زخم‌ها با درمان بهبود می‌یابند، اما برخی هرگز به طور کامل بهبود نمی‌یابند.

زخم بستر چه شکلی است؟

زخم بستر در چندین مرحله ایجاد می‌شود: مرحله ۱ شامل تغییر رنگ پوست به صورتی یا خاکستری (در پوست تیره‌تر) همراه با خارش یا حساسیت خفیف است. مرحله ۲ شامل قرمزی پوست و تورم با تاول یا نواحی باز است. مرحله ۳ دارای گودی‌ای زخم مانند است که عمیق‌تر در پوست گسترش می‌یابد.

 

درمان زانو درد و علت ایجاد درد در زانو برای چیست؟

یکی از رایج ترین مشکلات در سیستم اسکلتی انسان، به وجود آمدن درد در قسمت زانو است. درد زانو ممکن است به دلیل آسیب دیدگی زانو یا علل دیگر شروع شود و فرد را کامل درگیر کند. شاید قبلا ما زانو درد، پا درد و کمردرد را منحصر به سالمندان می دانستیم؛ اما حالا می بینیم که این مشکلات اصلا سن و جنسیت نمی شناسد و افراد مختلف در هر سنی ممکن است این دردها را تجربه کنند. یعنی دیگر نباید از درد زانوی یک خانم 30 ساله خیلی تعجب کنیم؛ در واقع زانودرد در جوانی یکی از مشکلات رایج در بین افراد جوان جامعه است!

میزان زانو درد در تمام افراد یکسان نیست؛ بعضی افراد فقط از داشتن چنین مشکلی ناراحت هستند و بعضی دیگر هم به قدری در عذاب هستند که راه رفتن معمولی و انجام دادن کارهای روزانه برایشان بسیار سخت شده است. مواردی از قبیل وضعیت جسمی افراد، سن، نوع شغل، میزان فعالیت بدنی، میزان آسیب دیدگی زانو، منطقه آسیب دیده در زانو و… روی میزان ناراحتی افراد و شدت درد زانو تاثیر می گذارد.

قبلا مردم درد زانو را با روشهای سنتی مانند بستن آن یا زالو درمانی کاهش می دادند؛ اما این روزها با پیشرفت علم پزشکی افراد به خوبی می دانند که برای درمان دردهای زانو باید به بهترین متخصص زانو مراجعه کنند تا بهترین و موثرترین روش درمانی روی آنها انجام شود.

شاید بپرسید اصلا چرا انسانها به زانودرد مبتلا می شوند؟ در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا با علل و عوامل پیدایش درد زانو آشنا شوید.

عوامل موثر در ایجاد زانو درد

از جمله مهم ترین عوامل ایجاد زانو درد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • صدمه، فشار و آسیب به زانو

وقتی مفصل زانو و استخوان زانو تحت فشار و صدمه قرار بگیرد و شکل طبیعی اش را از دست بدهد، افراد به زانو درد مبتلا می شوند. زانو، یکی از قسمتهای بدن انسان است که بیشترین میزان آسیب دیدگی را دارد. بسیاری از ورزشکاران در زمان تمرین و مسابقه، در معرض زمین خوردن و صدمه دیدن هستند. زمانی که زانو پیچ می خورد یا به آن ضربه شدید وارد می شود، درد و ناراحتی در این قسمت شروع می شود. پس اولین و شایع ترین دلیل پیدایش درد در زانوها، صدمه و آسیب حرکتی یا ورزشی است. زانو درد بعد از ورزش، موضوعی است که اغلب ورزشکاران آن را برای حداقل یک بار تجربه می کنند. با فشار آوردن بیش از حد به زانو، انجام حرکات سنگین و ناگهانی و… باید انتظار درد در ناحیه زانو را داشته باشید!

  • آرتروز زانو

یکی دیگر از عوامل موثر بر ایجاد درد زانو، آرتروز زانو است که به استئوآرتریت یا سائیدگی زانو نیز معروف است. آرتروز زانو، باعث از بین رفتن مفصل زانوی افراد می شود و راه رفتن را برای افراد مشکل می‌کند. با از بین رفتن مفصل زانو، بخش مهمی از زانو از دست می رود و درد و ناراحتی فرد شدت پیدا می کند. این موضوع می تواند حتی باعث تغییر شکل پاها نیز شود. دومین دلیل درد در زانو را می توان آرتروز زانو دانست.

  • آسیب دیدگی رباط زانو

یکی دیگر از آسیب های ورزشی شایع، صدمه به رباط زانو است که باعث درد و ناراحتی زانوها خواهد شد. مفصل زانو به همراه 4 رباط بسیار مهم کار می کند که با آسیب دیدن هرکدام از آن رباط ها، مفصل زانو هم به شدت اذیت می شود. آسیب دیدن رباط صلیبی قدامی، رباط صلیبی خلفی، رباط طرفی داخلی و رباط طرفی خارجی باعث شروع درد و ناراحتی در زانو می شود.

  • صدمه به منیسک زانو

منیسک زانو یکی از بخش های مهم زانو است. فشار بیش از حد یا انجام فعالیتهای شدید باعث می شود که بافت منیسک تحت تاثیر قرار بگیرد و گاهی اوقات پاره شود! وقتی منیسک زانو صدمه می بیند، به مفصل زانو فشار زیادی وارد می شود و عملکرد درست زانو متوقف می شود. متوقف شدن عملکرد زانو به معنای شروع درد و ناراحتی در زانو است.

  • در رفتن کشکک زانو

وقتی زانو دچار دررفتگی می شود، کشکک زانو تحت تاثیر قرار می گیرد. با این اتفاق، کشکک زانو جابه‌جا می شود و از جای خود بیرون می رود. در نتیجه راه رفتن، باز و جمع کردن زانو و فعالیتهای دیگر با درد شدید زانو همراه می شود!

  • منحرف شدن استخوان زانو

یکی دیگر از علل زانو درد، تغییر شکل زانوها و منحرف شدن استخوان زانو است. انحراف زانو به دلایل مختلف به وجود می آید. مثلا افراد مبتلا به پای پرانتزی و پای ضربدری در بلندمدت به درد شدید زانو دچار می شوند؛ زیرا استخوانها از جای اصلی خود منحرف می شوند!

برخی دیگر از دلایل درد زانو رو میتواند موارد زیر شمرد:

  • نرمی غضروف کشکک زانو
  • بورسیت کشکک زانو
  • کیست پشت زانو
  • آسیب رباط جانبی(لیگامان های کلترال)
  • سندرم درد پاتلوفمورال
  • سندرم باند ایلیوتیبیال

علت زانو درد در زنان

یکی از واقعیت ها این است که زنان بیشتر از مردان به زانو درد مبتلا می شوند. طراحی خاص بدن خانمها و میزان هورمونهای بدن خانمها با آقایان فرق دارد. قدرت استقامت زانوهای زنان از قدرت استقامت زانوهای مردان کمتر است و همین موضوع یکی از دلایل زانو درد در خانمهاست.

رایج ترین دلیل درد در زانوها، آرتروز زانو است. خانمها بیشتر از مردان به آرتروز زانو مبتلا می شوند، در نتیجه ابتلا به این مشکل، پایداری و ترمیم پذیری غضروف های پوشاننده زانو از بین می رود و زانوها دردناک می شوند! با رسیدن به سن یائسگی زنان و حدود 50 سالگی، احتمال ابتلا به آرتروز زانو زیاد می شود.

یکی دیگر از دلایل زانو درد در زنان جوان، نرمی غضروف کشکک یا بیماری کندرومالاسی است که برای خانمهای زیر 30 سال اتفاق می افتد. با نرم شدن غضروف کشکک زانو، غضروف زانو دچار خراشیدگی و التهاب می شود و در نتیجه فرد احساس سوزش در زانوهایش می کند و موقع راه رفتن زانوهایش صدا می دهد.

زانو درد عصبی

زانو درد عصبی، با تحریک سیستم عصبی شما اتفاق می افتد. زانو درد عصبی به دلیل وجود مشکل خاصی در زانوها نیست و فقط به وضعیت اعصاب افراد و آرامش آنها بستگی دارد. افرادی که گردن درد، کمر درد، دیسک کمر و دیسک گردن دارند، با عصبی شدن شاهد افزایش درد در پاها و مخصوصا زانوهای خود خواهند بود.

زانو درد ناگهانی

گاهی اوقات پیش می آید که زانو درد مهمان سرزده بدنتان می شود! زانو درد ناگهانی به دلایل مختلفی پیش می آید؛ مثلا بعد از پیاده روی سنگین، ورزش طولانی، بالا و پایین رفتن از پله های زیاد، پیچش زانو، فشار آوردن به زانو و… ممکن است به زانو درد مبتلا شوید. اگر زانو درد مزمن نداشتید، بهتر است کمی استراحت کنید و برای یک الی دو روز شدت فعالیت جسمی و ورزش خود را کمتر کنید؛ اگر درد زانوهایتان کمتر شد، علامت خوبی است و نشان می دهد که به زودی کاملا بهبود پیدا می کنید؛ اما اگر درد زانوهایتان با استراحت کمتر نشد، بهتر است به دکتر ارتوپد مراجعه کنید؛ زیرا زانو درد ناگهانی می تواند به دلیل نرمی استخوان یا نرمی غضروف هم باشد که تشخیص آن فقط به کمک دکتر فوق تخصص زانو انجام می شود.

علت درد زانو چپ

در بعضی موارد، افراد در قسمت کناری زانوهای خود احساس درد می کنند و از درد زانوی راست یا چپ خود شکایت می کنند. دلایل متعددی باعث ایجاد درد در قسمت جانبی زانو می شود. التهاب بوریس و آسیب دیدن رباط های جانبی زانو از مهم ترین دلایل احساس درد در قسمت کناری زانو است. التهاب بوریس به معنای خشک شدن مایع داخل مفصل زانو است که به دنبالش، درد، تورم و احساس خشکی در زانو به وجود می آید. بد نشستن، نشستن طولانی مدت روی زمین و کم تحرکی نیز می تواند باعث درد در زانوها شود. در بسیاری از موارد با پرهیز از نشستن طولانی مدت روی صندلی، از بروز خشکی عضلات زانو و درد این قسمت پیشگیری خواهید کرد؛ اما ممکن است دلایل دیگری هم در این مسئله دخیل باشند. پس اگر درد در قسمت کناری زانوهای شما ادامه پیدا کرد، حتما به ارتوپد مراجعه کنید تا زانوهایتان را معاینه کند.

سایر عوامل موثر در ایجاد زانو درد

علل ابتلا به زانو درد بسیار زیاد است؛ مثلا التهاب تاندون، آتروز مفاصل، ساییدگی غضروف ها، جمع شدن نمک در مایع زانو یا نقرس کاذب، اضافه وزن و ورم کیسه‌های مفصلی از جمله دیگر عواملی هستند که باعث ایجاد درد در ناحیه زانو می شود. هر عاملی که باعث تغییر حالت زانو و فشار شدید به آن شود، درد زانو را به همراه خواهد داشت. حتی بسیاری از خانمها از زانو درد بعد از بارداری شکایت می کنند؛ زیرا قبل از زایمان وزن خودشان و وزن بچه به پاها و مخصوصا زانوها وارد می شده و همین موضوع باعث شروع درد در زانوی آنها شده است. بسیاری از افراد مبتلا به این موضوع، به دنبال راه درمان مشکل خود هستند. در ادامه این نوشته با روشهای موثر برای درمان زانودرد آشنا خواهید شد. پس اگر زانو درد شدید شما را خسته کرده است، با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.

موثرترین روشها برای درمان زانو درد چیست؟

اگر به هر دلیلی به درد زانو مبتلا شدید، در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کنید تا زانوی شما را ویزیت کند و موثرترین راه درمان را برایتان تجویز کند. روشهای زیر از جمله بهترین و موثرترین روشهای درمانی برای حل مشکل زانودرد هستند:

تزریق ژل حاوی اسید هیالورونیک

در مایع مفصل زانو به صورت طبیعی ژل اسید هیالورونیک وجود دارد که باعث کاهش فشار روی غضروف مفصل می شود. زمانی که افراد به آرتروز زانو مبتلا می شوند، غلظت اسید هیالورونیک داخل مفصل زانوهایشان کمتر می شود که همین موضوع باعث فشار روی مفصل زانو و درد زانو می شود. با تزریق ژل غلیظ اسید هیالورونیک می توان درد زانو را درمان کرد. بسیاری از افراد بعد از انجام این روش درمانی، راحت تر راه می رفتند و درد کمتری داشتند.

در درمان مشکلات مربوط به زانو حتما از تجهیزات فیزیوتراپی و توانبخشی مناسب استفاده نمایید.

تزریق prp

Prp مخفف عبارت Platelet Rich Plasma است که به معنای سرم غنی‌ شده از پلاکت می باشد. پلاکت ها پر از مواد ترمیم کننده هستند و در نتیجه تزریق پی آر پی باعث ورود مقدار زیادی پلاکت غنی شده به داخل بدن بیمار می شود و همین موضوع به ترمیم بافتهای آسیب دیده در غضروف زانو و رباط ها کمک می کند. در روش تزریق prp، ابتدا مقداری خون از بیمار دریافت می شود و سپس نمونه خون به مدت چند دقیقه در دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد تا خون تفکیک شده و گلبول‌ های قرمز خون، گلبول‌ های سفید خون، پلاسما و پلاکت‌ ها از هم جدا شوند. سپس prp استخراج می شود و در مرحله بعد پس از بی‌حس کردن زانو، prp به زانو تزریق خواهد شد. با این کار بافت های جدید در زانو ایجاد می شوند و التهاب موجود در بافت زانو کمتر می شود. تزریق پی آر پی یکی از موثرترین روشها برای درمان آرتروز زانو است.

درمان زانو درد به کمک داروها

برای کاهش درد در زانو، می توان از بعضی داروها کمک گرفت که این موضوع به تشخیص پزشک بستگی دارد. مسکن ها و تسکین دهنده ها، از جمله بهترین قرص ها برای درمان زانو درد هستند. مسکن‌هایی مانند استامینوفن برای کاهش و کنترل درد، کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب، داروهای ضد ویروس برای توقف التهاب زانو، آسپرین و ایبوپروفن از جمله درمانهای دارویی زانو درد هستند. مصرف قرص برای کاهش زانو درد، به هیچ عنوان نباید خودسرانه مصرف شود و باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا بهترین دارو برای کاهش درد شما و درمان درد زانوهایتان را تجویز کند.

درمان درد زانو به کمک جراحی زانو

زمانی که آسیب دیدگی زانو بسیار شدید باشد، برای درمان آن باید از روشهای جراحی کمک گرفت. بیشتر پزشکان تا جای ممکن از جراحی زانو خودداری می کنند؛ زیرا درد زیادی به همراه دارد؛ اما گاهی اوقات برای بهبودی بیمار چاره ای به جز جراحی زانو نیست. برای درمان درد زانو با جراحی زانو، از جراحی آرتروسکوپی، جراحی استئوتومی و جراحی تعویض مفصل زانو استفاده می شود. حتما و حتما برای جراحی زانو به پزشک فوق تخصص باتجربه مراجعه کنید؛ زیرا این عمل جراحی بسیار حساس است. در ادامه با روشهای جراحی برای درمان زانو درد آشنا خواهید شد.

جراحی آرتروسکوپی: در جراحی آرتروسکوپی زانو، پزشک فوق تخصص زانو ابتدا شکاف کوچکی را روی مفصل زانو ایجاد می کند و لوله آرتروسکوپ را به موضع درد می برد. با این کار پزشک می تواند داخل مفصل زانو را کامل ببیند و محل دقیق جراحی را به خوبی تعیین کند. جراحی آرتروسکوپی، روشی کم تهاجمی است که غالبا به صورت سرپایی انجام می شود. زمانی که بیمار درد شدید و مداوم در مفصل زانو دارد یا اینکه غضروف زانو به شدت آسیب دیده باشد، از جراحی آرتروسکوپی استفاده می شود.

جراحی استئوتومی: وقتی استخوان زانو به گونه ای تغییر شکل داده باشد که وزن بدن به صورت نامتعادل به زانو وارد شود، از جراحی استئوتومی برای درمان درد زانو می توان استفاده کرد. در جراحی استئوتومی، قسمتی از استخوان زانو توسط یک وسیله مخصوص برش داده می‌شود و سپس پزشک فوق تخصص، استخوان درشت نی را تغییر می دهد و مفصل زانو را جابه‌جا می کند تا فرم زانو تصحیح شود. در نهایت هم استخوان بریده شده با پیچ به هم ثابت می شود.

آرتروپلاستی: آرتروپلاستی یا جراحی تعویض مفصل زانو، از روشهای بسیار موثر در درمان زانو درد است که روشی پرتهاجم نیز محسوب می شود. از جراحی تعویض مفصل زانو زمانی استفاده می شود که زانو به شدت دردناک شده است؛ به حدی که بیمار نمی تواند مفصل زانوی خود را حرکت دهد و فعالیتهای روزانه اش را به خوبی انجام دهد. آرتروپلاستی درد زانو را بسیار کاهش می دهد و عملکرد غضروف آسیب‌ دیده مفصل زانو را به حالت صحیحش برمی گرداند. در طی عمل جراحی تعویض زانو، قسمتهای آسیب دیده غضروف به صورت کامل از مفصل زانو خارج شده و با یک مفصل مصنوعی از جنس پلاستیک، فلز یا پلیمر تعویض می شود. زمانی که پاهای ضربدری، پاهای پرانتزی، آرتروز زانو یا انحراف زانو باعث بدشکلی پاها شده باشد و دیگر روشها برای درمان آرتروز زانو موثر نباشند، عمل جراحی تعویض زانو انجام می شود.

درمان خانگی زانو درد

زمانی که زانو درد شما شدید نباشد، می توان از روشهای خانگی ساده برای درمان زانو درد کمک بگیرید. از دیگر روشهای درمان درد زانو می توان به فیزیوتراپی، آب درمانی، اصلاح تغذیه و سبک زندگی، استفاده از زانو بند طبی، ماساژ، گرم کردن و سرد کردن زانو و… اشاره کرد که باعث اصلاح شکل زانوها و رعایت ارگونومی زانو می شود.

وقتی شما وزن طبیعی و متعادل داشته باشید، به مفصل زانوهای شما فشار زیادی وارد نمی شود و درگیر درد زانو و آرتروز نخواهید شد. یادتان باشد کفش مناسب بپوشید تا درد زانو را تجربه نکنید. همچنین ورزش منظم را انجام دهید و با تقویت عضلات چهارسر زانو، عضلات همسترینگ و تمرینات ورزشی پاهای خود را تقویت کنید. خوردن غذاهای سرشار از کلسیم مانند ماهی، پنیر، ماست و تخم مرغ باعث قوی شدن استخوانهایتان می شود و از ضعف استخوانهای شما پیشگیری می کند.

نکته بسیار مهم برای درمان درد زانو این است که به پزشک فوق تخصص زانو یا فوق تخصص ارتوپد مراجعه کنید تا بهترین روش درمانی را برای بهبود زانودرد برایتان تجویز کند و بهترین نتیجه را بگیرید.

درمان قطعی زانو درد

تنها پزشک فوق تخصص زانو می تواند درمان قطعی زانودرد برای هر فرد را تشخیص دهد. روشهای درمانی مانند prp زانو، لیزر درمانی، طب سوزنی، اصلاح سبک زندگی و فیزیوتراپی مجموعه ای از چند روش هستند که بهترین نتایج درمانی را دارند. پزشک فوق تخصص زانو می تواند بهترین روش پزشکی را برای درمان زانو درد شما تشخیص دهد و به شما کمک کند تا زودتر به بهبودی کامل برسید.

درمان زانو درد شدید

برای درمان زانو درد شدید باید هرچه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنید؛ زیرا با تاخیر در مراجعه به پزشک، فشار وارد شده به زانوهای شما بیشتر می شود و در نتیجه درد و ناراحتی بیشتری را تجربه خواهید کرد. وقتی در خم و راست کردن زانوهایتان احساس درد شدید می کنید، زمانی که زانوهای شما بدشکل شده است، زمانی که زانوهایتان ورم کرده است، وقتی در زانوهایتان درد زیادی دارد و تیر می کشد، هنگامی که نمی توانید روی پاهایتان بایستید و به خوبی راه بروید و زمانی که احساس می کنید زانوهایتان سست شده است، باید سریعتر به پزشک فوق تخصص ارتوپدی مراجعه کنید. پزشک فوق تخصص زانو با آزمایش هایی مانند سی تی اسکن، تست اشعه ایکس، ام آر آی، اولتراسوند و آزمایش خون به معاینه شما می پردازد تا بهترین روش درمانی زانو درد را برایتان تجویز کند. برای بهبود کامل و درمان زانو درد شدید به دکتر شهرستانی مراجعه کنید.

دکتر خوب برای درمان زانو درد

سلامتی شما مهم ترین و ارزشمندترین موضوع در زندگیتان است. به همین دلیل برای درمان زانو درد و مشکلات زانوهایتان باید نزد یک پزشک فوق تخصص ماهر و باتجربه ویزیت شوید تا اولا مشکل شما را به درستی تشخیص دهد و سپس بهترین روش درمانی را برایتان تجویز کند. دکتر شهرستانی، از بهترین پزشکان فوق تخصص در تهران است که کارنامه ای درخشان در زمینه درمان انواع ناهنجاری های زانو و درمان زانو درد دارد.

جراحی زانو و درمان زانو درد، عملی بسیار سنگین و حساس محسوب می شود و به همین دلیل باید نزد پزشکی حرفه ای و متحخصص انجام شود. اگر به دنبال بهترین ارتوپد برای درمان زانو درد هستید، کافی است یک بار نزد دکتر شهرستانی ویزیت شوید و سپس پزشک معالجتان را آگاهانه انتخاب کنید.

بازسازی عضلات تحلیل رفته

با وجود مطالبی که ممکن است در برخی از وبلاگ های تناسب اندام بخوانید ، هیچ راهی بهتر از خوردن غذاهای سالم و خواب راحت برای کمک به بازسازی عضلات تحلیل رفته شما وجود ندارد.

داشتن یک شیوه زندگی سالم مهمترین گامی است که می توانید برای به حداکثر رساندن بهبود عضلات خود بردارید. هیچ روش ریکاوری نمی تواند تغذیه نامناسب و کمبود استراحت را جبران کند.

بسیاری از مردم معتقدند برای دستیابی به نتایج تمرینات خود به مکمل های گران قیمت نیاز دارند. اگرچه برخی از مکمل ها مزایای خوبی دارند ، اما تا زمانی که اصول اولیه را رعایت نکرده اید ، نمی توانید عملکرد خود را به حداکثر برسانید.

نکات برای بازیابی عضلات دست رفته

ما این نکات را به پنج دسته تقسیم می کنیم:

  • خوراکی ها
  • نوشیدنی ها
  • مکمل ها
  • عادات و سبک زندگی
  • چیزهایی که باید از آنها اجتناب کرد.

به خاطر داشته باشید که نکات زیر به شما این ایده را می دهد که چگونه می توانید بازسازی عضلات تحلیل رفته خود را بهبود ببخشید ، اما آنها نباید یک لیست جامع باشند که باید نقطه به نقطه رعایت کنید.

نوع بدن ، اهداف تناسب اندام و سطح آمادگی جسمانی شما همگی در تعیین بهترین روش برای بازیابی نقش دارند.

برخی از تکنیک ها ، مانند حمام کنتراست ، ممکن است به بهبود شما کمک کنند ، اما تأثیرات آنها کوچک است و احتمالاً فقط در صورتی که ورزشکار هستید به شما مربوط می شود.

جلوگیری از بین رفتن عضله با تغذیه مناسب:

تغذیه مناسب رژیم صحیح غذایی نقش بسیار موثری در جلوگیری از تحلیل رفتن عضلانی و نگهداری از آن دارد مصرف غذاهای پروتئین به خصوص پروتئین با منشاء حیوانی کمک بسیار زیادی در نگهداری عضلات خواهد داشت.

اصولاً موادی که دارای پروتئین بالا هستند مثل سینه مرغ و گوشت گوساله و تخم مرغ و لبنیات علاوه بر داشتن پروتئین دارای آمینو اسید های بسیار مفید مانند لوسیون هستند.

بنابراین گام اول در نگهداری از عضلات حفظ رژیم غذایی صحیح و بالا بردن درصد پروتئین آن است همچنین باید توجه داشته باشید استفاده از غذاهای بی کیفیت و دارای کالری کاذب مانند فست فود ها و همچنین غذاها و نوشیدنی ها دارای قند مصنوعی نیز بسیار مضر است و سبب ایجاد چربی و پایین آمدن کیفیت عضلات و تفکیک آن خواهد شد از جمله نوشیدنیهای مزخرف برای بدنسازی خصوصاً در دورانی که تمرین نمی کنید نوشابه است که بالاترین میزان قند مصنوعی را در خود دارد.

معرفی غذاهای برای جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات

برای جلوگیری از تحلیل عضلات غذا های زیادی وجود دارد.از منابع منابع خوب برای این امر شیر ، پنیر ، تخم مرغ ، مرغ ، ماهی ، بادام زمینی و لوبیا هستند. پروتئین حیاتی است ، اما شما همچنین به کربوهیدرات ها نیاز دارید ، که منبع انرژی بدن شماست تا بتوانید ورزش کنید.

بزرگسالان در سنین میانی و بالاتر نباید رژیم کم کربوهیدرات داشته باشند. اما مطمئن باشید که کربوهیدرات های سالم را انتخاب می کنید.

به طور کلی ، وعده های غذایی با پروتئین بالا ، چربی کم و کربوهیدرات کم توصیه می شود. پروتئین ها برای ترمیم و بازسازی عضلات مورد نیاز هستند. 

لوبیا و حبوبات ، غلات سبوس دار ، بیشتر میوه ها و سبزیجات غیر نشاسته ای مانند گل کلم ، کلم و … منبع خوبی از کربوهیدرات ها با شاخص گلیسمی پایین و منبع اصلی انرژی هستند. غذای غنی از کلسیم و ویتامین D می تواند به سلامت عضلات و استخوان ها کمک کند.

پروتئین بعد از تمرین برای جلوگیری از بین رفتن عضله

هنگام ورزش ، پروتئین های تشکیل دهنده فیبرهای عضلانی شما آسیب می بینند. مصرف پروتئین بعد از تمرین می تواند به بدن شما مواد اولیه مورد نیاز برای ترمیم این آسیب عضلانی را کمک کند.

تحقیقات نشان داده است که 20 تا 40 گرم منبع معتبر پروتئین ، یا تقریباً 0.4 تا 0.5 گرم/کیلوگرم (0.9 تا 1.1 گرم/پوند) وزن بدن ، برای به حداکثر رساندن رشد ماهیچه ها کافی است.

پروتئین قبل از تمرین برای جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات

خوردن پروتئین قبل از تمرین میتواند به افزایش سنتز پروتئین عضلات کمک کند.

همانطور که در مورد توصیه های بعد از تمرین گفته شده، 0.4 تا 0.5 گرم/کیلوگرم (0.9 تا 1.1 گرم/پوند) وزن بدن باید پروتئین قبل ار تمرین دریافت کرد.

کربوهیدرات ها بعد از تمرین برای جلوگیری از تحلیل عضلات

ماهیچه های شما کربوهیدرات ها را به شکل گلیکوژن ذخیره می کنند تا به انرژی برسند. در طول تمرینات کوتاه مدت و شدید ، ماهیچه های شما از این گلیکوژن به عنوان شکل اولیه انرژی خود استفاده می کنند.

در صورت نیاز به سرعت بازگرداندن سطح گلیکوژن در کمتر از چهار ساعت ، مانند انجام تمرینات پشت سر هم ، انجمن بین المللی تغذیه ورزشی منبع معتقد است مصرف 1.2 گرم/کیلوگرم وزن بدن در ساعت با تمرکز بر کربوهیدرات ها شاخص قند خون (GI) بالای  70 مفید است.

برنج سفید ، سیب زمینی و شکر سه نمونه کربوهیدرات در این محدوده GI هستند.

 

برای بازسازی عضلات تحلیل رفته رژیم غذایی متعادل داشته باشید

خوردن یک رژیم غذایی کلی سالم می تواند اطمینان حاصل کند که هیچ کمبود مواد مغذی ایجاد نمی کنید که ممکن است توانایی عضلات شما را برای بازسازی عضلات تحلیل رفته مختل کند.

به عنوان یک قاعده کلی ، این بدان معناست که:

  • مصرف غذاهای فرآوری شده را به حداقل برسانید
  • خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات بیشتر
  • دریافت حداقل 1.4 تا 1.8 گرم پروتئین در هر کیلوگرم وزن بدن (0.6 تا 0.8 گرم در پوند)

 

نوشیدنی ها برای جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات

برای بازسازی عضلات تحلیل رفته هیدراته بمانید

کم آبی بدن می تواند توانایی عضلات شما در ترمیم خود را مختل کند. اگر در هوای گرم یا مرطوب ورزش می کنید ، مستعد کم آبی هستید.

کالج پزشکی ورزشی آمریکا نوشیدن 16 تا 24 اونس مایعات را برای هر پوندی که هنگام ورزش از دست می دهید توصیه می کند.

آب گیلاس تارت برای جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات در بدنسازی

منبع معتبری دریافت که نوشیدن آب گیلاس ترش بعد از ورزش ممکن است التهاب ، آسیب عضلانی و درد ماهیچه ای ناشی از ورزش را کاهش دهد.

برای درک کامل اثرات آن به تحقیقات بیشتری نیاز است ، اما بسیاری از مطالعات منتشر شده تا به امروز امیدوار کننده به نظر می رسند. دوز معمولی مورد استفاده در تحقیقات 480 میلی لیتر در روز (حدود 1.6 اونس) است.

 

جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات با استفاده از مکمل ها

ما میتوانیم برای جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات بدن از مکمل هایی استفاده کنیم که در پایین آورده شده است.

کراتین مونوهیدرات برای جلوگیری از تحلیل عضلات بدن

کراتین یکی از مکمل های بسیار مورد مطالعه است. تحقیقات به طور مداوم نشان می دهد که می تواند به تقویت قدرت عضلانی در ترکیب با تمرینات مقاومتی کمک کند.

منبع معتبر تحقیقاتی همچنین نشان داده است که کراتین می تواند با کاهش آسیب و التهاب عضلات ، و همچنین کمک به تجدید ذخایر گلیکوژن ماهیچه ها ، از تمرین شدید کمک کند.

جهت تقویت عضلات میتوانید از پارالل بار فیزیوتراپی استفاده کنید

پودر پروتئین برای جلوگیری از تحلیل عضلات بدن

پودر پروتئین راهی مناسب برای افزودن پروتئین بیشتر به رژیم غذایی است.

بسیاری از انواع پودرهای پروتئینی حاوی طیف کاملی از اسیدهای آمینه ضروری هستند. پودر آب پنیر و کلاژن دو انتخاب محبوب هستند.

 

سبک زندگی مناسب برای جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات

خواب به عضلات شما زمان می دهد تا پس از ورزش بهبود یابند. افرادی که به شدت ورزش می کنند حتی بیشتر از افراد معمولی به استراحت نیاز دارند. برخی ورزشکاران حرفه ای شبانه 10 ساعت یا بیشتر می خوابند.برای بازسازی تحلیل رفته نیز خواب بسیار مهم است.

تحقیقات نشان داده است که کم خوابی ممکن است با اختلال در واکنش التهابی بدن و تولید هورمون هایی که به رشد ماهیچه ها کمک می کند ، باعث بهبودی عضلات شود.

ماساژ دهید

بسیاری از ورزشکاران برای کاهش درد عضلات از ماساژ در تمرینات خود استفاده می کنند.

مروری بر مطالعات انجام شده در سال 2020 نشان داد که ماساژ تأثیر کمی اما قابل توجهی بر بهبود انعطاف پذیری و کاهش تحلیل عضلات بعد از ورزش دارد.

لباس های فشرده

پوشیدن لباس های فشرده در چند دهه گذشته در بین ورزشکاران رایج شده است.

تعداد محدودی از مطالعات در مورد اثربخشی آنها برای تسریع بهبودی از ورزش وجود دارد. اما یک مطالعه کوچک در سال 2019 نشان داد که آنها زمان بازیابی عضلات تحلیل رفته بدن را در بازیکنان هندبال آلمان کاهش می دهند.

در این مطالعه ، ورزشکاران به مدت 24 ساعت لباس می پوشیدند و سپس بین 12 ساعت استراحت و 12 ساعت پوشیدن آنها به مدت 96 ساعت متناوب می شدند.

آب درمانی کنتراست

حمام کنتراست شامل دوره های متناوب غوطه ور شدن در آب بسیار گرم و آب بسیار سرد است. این تغییر دما باعث انقباض و اتساع رگ های خونی شما می شود و ضربان قلب شما را تغییر می دهد.

یک منبع معتبر دریافت که حمام درمانی کنتراست ممکن است به کاهش درد عضلات بعد از تمرین کمک کند. نتایج محدود است و ممکن است فقط مربوط به ورزشکاران باشد.

سرما درمانی

کرایوتراپی تکنیکی است که بدن شما را در دمای بسیار سرد برای چند دقیقه قرار می دهد.

تحقیقات نشان داده است که ممکن است بتواند با کاهش درد ، التهاب و خستگی عضلانی پس از فعالیت شدید ، بهبود را تسریع کند.

 

مواردی که باید برای بازسازی عضلات تحلیل رفته از آنها اجتناب کرد

 

الکل باعث تحلیل رفتن عضلات است

مصرف الکل برای بسیاری از جنبه های سلامت شما مضر است.

یک منبع معتبر نشان داده است که مصرف الکل بعد از دوچرخه سواری توانایی عضلات را برای پر کردن گلیکوژن پس از تمرینات استقامتی مختل می کند. الکل همچنین سنتز پروتئین در ماهیچه های شما را مختل می کند.

 

دخانیات باعث تحلیل عضلات در بدنسازی

سیگار کشیدن بر سیستم اسکلتی عضلانی شما تأثیر منفی می گذارد.

اگرچه تحقیقات محدودی در مورد تأثیرات دخانیات بر بهبود عضلات وجود دارد ، اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهد سیگار کشیدن با افزایش خطر آسیب عضلانی مرتبط است.

سیگار کشیدن همچنین با افزایش خطر ابتلا به بیماری های مفصلی و افزایش خطر شکستگی استخوان همراه است.

 

بازسازی عضلات تحلیل رفته چقدر طول می کشد

مدت زمانی که طول می کشد تا عضلات شما پس از ورزش بهبود یابند به میزان آمادگی جسمانی شما و دشواری تمرین شما بستگی دارد.

حجم ، شدت و مدت زمان تمرین شما همگی در تعیین میزان اعمال آن بر بدن نقش دارد.

پس از یک تمرین نسبتاً سبک ، عضلات شما ممکن است بتوانند در 24 ساعت بهبود یابند ، در حالی که یک تمرین سخت تر ممکن است دو تا سه روز طول بکشد. تمرینات بسیار شدید ممکن است حتی بیشتر طول بکشد.

عوامل دیگری که می توانند بر زمان بهبودی شما تأثیر بگذارند عبارتند از:

  • چقدر خوب میخوابی
  • چقدر تغذیه می کنید
  • چقدر استرس داری
  • انجام تمریناتی که شامل گروه های مختلف ماهیچه ای یا حداکثر تلاش است

 

مهم است که به بدن خود فرصت دهید تا بعد از تمرین به طور کامل بهبود یابد. در حین ورزش ، به ماهیچه های خود آسیب می رسانید. فقط در دوره بهبودی است که ماهیچه های شما می توانند اشکهای ریز ایجاد شده در حین ورزش را ترمیم کنند.

بدن شما همچنین به زمان نیاز دارد تا اسید لاکتیک تولید شده در حین ورزش شدید را که باعث احساس درد و خستگی در عضلات شما می شود ، از بین ببرد. اگر به عضلات خود زمان لازم برای بهبودی را ندهید ، احتمال آسیب رساندن به خود را دارید.

استفاده از تجهیزات فیزیوتراپی و توانبخشی تاثیر زیادی در تقویت عضلات تحلیل رفته دارد 

چگونه می توان از آسیب در حین بازسازی عضلات تحلیل رفته جلوگیری کرد؟

اساس هر برنامه آموزشی خوب ، افزایش تدریجی شدت یا حجم در طول زمان است. اگر خیلی سریع جلو بروید ، خود را در معرض آسیب یا تمرین بیش از حد قرار می دهید.

در مورد آموزش ، مربیان مختلف فلسفه های متفاوتی دارند. بسیاری موافقند که شما باید تمرین خود را با احساس چالش ترک کنید اما کاملاً خسته نشوید.

حتی ورزشکاران درجه یک نیز در مورد زمان یا سالی که در حداکثر شدت تمرین می کنند استراتژیک هستند.

طراحی برنامه به گونه ای که بتوانید در تمرینات مختلف از گروه های عضلانی متناوب استفاده کنید ، راه خوبی برای افزایش دوره بهبودی بین جلسات است.

به عنوان مثال ، اگر سه بار در هفته وزنه می زنید ، برنامه ای مانند این را امتحان کنید تا به هر گروه عضلانی یک هفته کامل برای بهبودی فرصت دهید:

  • دوشنبه: پشت و دوسر بازو
  • چهارشنبه: سینه و بازوها
  • جمعه: پاها و هسته

ورزشکارانی که برای ورزشهای خاص تمرین می کنند ، مانند دونده های بلند یا المپیک ، تقریباً هر روز اعضای بدن یکسانی را تمرین می کنند. آنها معمولاً در مورد نحوه تنظیم آموزش خود استراتژیک هستند. آنها اغلب روزهای شدید و کم شدت را به تناوب جایگزین می کنند تا به عضلات خود زمان لازم برای بهبودی را بدهند.

 

آیا زمان ندادن به ماهیچه برای ریکاوری عضلات عوارضی دارد؟

اگر اجازه ندهید عضلات شما بین تمرینات بازیابی شوند ، خود را در معرض آسیب قرار می دهید.

استرس مکرر ناشی از ورزش باعث اشک ریز به نام میکروتیر می شود که منجر به درد و التهاب ماهیچه ها می شود. تجمع اشک شما را در معرض خطر پاره شدن ماهیچه ها قرار می دهد که به آن فشار عضلانی یا کشیدگی عضلات نیز گفته می شود.

کشیدگی عضلات می تواند از ناراحتی خفیف تا پارگی کامل باشد که ممکن است برای ترمیم نیاز به جراحی داشته باشد. اگر به طور کامل بهبود نمی یابید ، به احتمال زیاد متوجه خواهید شد که عملکرد ورزشی شما در طول زمان کاهش می یابد.

 

سخن آخر

اگر اجازه ندهید عضلات شما بعد از ورزش به طور کامل بهبود یابند ، خود را در معرض آسیب قرار می دهید. آسیب های عضلانی می تواند از عوارض خفیف تا زیاد متغیر باشد.

اگر بهبود سطح آمادگی جسمانی خود را متوقف کرده اید ، یا اگر عضلات شما دائماً احساس التهاب و درد می کنند ، ممکن است لازم باشد زمان بیشتری را صرف بهبود تمرینات خود کنید.

چه در حال تمرین برای حفظ فرم خود هستید و چه ورزشکار رقابتی هستید ، بهترین راه برای به حداکثر رساندن ریکاوری عضلات ، رژیم غذایی سالم و خواب راحت است.

هیچ تکنیک بهبودی دیگری نمی تواند عادات بد را در این دو زمینه جبران کند.